زندگینامه حضرت آیت الله محمدرضا مهدوی كنی به شرح زیر است.
** زندگینامه شخصی:
آیت الله محمدرضا مهدوی كنی در 14 مرداد 1310 در روستای كن – كه در حال حاضر بخشی از شهر تهران است- به دنیا آمد.
ایشان پس از طی دوره دبستان در كن، وارد مدرسه علمیه لرزاده در تهران شد و از محضر مرحوم آیت الله برهان بهرههای علمی و اخلاقی فراوان برد.
وی در سال 1327 درسن 17 سالگی برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت نمود و تا سال 1340 در محضر استادان مبرز آن زمان همچون حضرات آیات مشكینی، حاج شیخ عبدالجواد سده ای (جبل عاملی)، شهید صدوقی، سلطانی، مجاهدی، رفیعی قزوینی، شعرانی، علامه طباطبایی، آیه الله العظمی بروجردی، امام خمینی، آیه الله العظمی گلپایگانی و … رضوان الله تعالی علیهم دروس عالی فقه، اصول فقه، تفسیر، حكمت، كلام و دروس خارج فقه و اصول را تلمذ كرد.
رییس جدید مجلس خبرگان پس از بازگشت به تهران در سال 1340، در مدرسه مروی به تدریس علوم حوزوی مشغول شدند و از سال 1342 امامت جماعت مسجد جدیدالتاسیس جلیلی در میدان فردوسی را پذیرفتند. این مسجد پایگاه مناسبی برای فعالیتهای اجتماعی و سیاسی ایشان شد. مبارزات معظم له علیه حكومت طاغوت، باعث دستگیریهای متعدد، تبعید، شكنجه و زندانیشدن ایشان گردید. ایشان آخرین عالمی است كه در روزهای نزدیك پیروزی انقلاب اسلامی برای چندمین بار دستگیر و در آستانه پیروزی انقلاب شكوهمند اسلامی آزاد شدند.
آیت الله مهدوی كنی، پس از پیروزی انقلاب، از طرف حضرت امام خمینی قدس سره الشریف عهدهدار مسؤولیتهای متعددی در تاسیس نظام نوپای اسلامی شدند.
وی دارای یك فرزند پسر و دو فرزند دختر هستند كه همگی به تدریس در دانشگاه اشتغال دارند.
** سوابق مبارزاتی
آیت الله مهدوی كنی با ورود به حوزه علمیه و آشنایی با دیدگاههای حضرت امام خمینی (ره) و مشاهده ظلم و ستمی كه در حق اسلام، علما و مردم میشود، روش سیاسی حضرت امام خمینی (ره) را به عنوان شیوهای كه میتواند باعث احیای تشیع گردد، برگزیدند. اولین دستگیری ایشان در سن 18 سالگی (1328 شمسی) در اردستان بود كه به شكنجه، تبعید و زندانیشدن ایشان و بعضی از طلاب و مبلّغان همراه منجر شد. با رسیدن این خبر به قم، مرحوم آیتاللهالعظمی بروجردی به نخست وزیر وقت (اقبال) اعتراض نموده و عنوان كردند كه چرا فرزندان مرا زدهاید و دستگیر كردهاید.
وی، در داخل حوزه علمیه فعالیت سیاسی خود را شروع كردند. از جمله فعالیتهای مهم ایشان عضویت در مجمعی سیاسی بود كه افرادی چون آیات و حجج اسلام سعادتپرور (پهلوانی)، محمدی گیلانی، محفوظی، خادمی اصفهانی، شمس، سمندری، جنیدی، حاج شیخ عباس ورامینی و… در آن حضور داشتند. بخشی از فعالیتهای این مجمع صرف تحلیل فضای سیاسی كشور میشد. همچنین اعضای این مجمع سعی میكردند با خرید كتب كمونیستها و ماتریالیستها، پس از مطالعه و مباحثه در برابر آنها پاسخ تهیه كنند و در جریانات سیاسی وقت حضور داشته باشند.
از دیگر برنامههای آقای مهدوی كنی، فعالیت در مجامع علمی و سیاسی با حضور برخی دوستانشان مانند حضرات آیات شهید مطهری، شهید بهشتی، موسوی اردبیلی و… بوده است. در این جلسات مباحثی مانند اقتصاد اسلامی و حكومت اسلامی مورد بحث و بررسی بوده است كه در نهایت منجر به تاسیس هستههایی مثل جامعه روحانیت مبارز تهران و تهیه اساسنامه مبارزاتی و دینی برای آن شد.
فعالیتهای آیت الله مهدوی كنی در مسجد جلیلی، جنبههای مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی داشته است. اصرار معظم له بر طرح دیدگاههای حضرت امام (ره) و فعالیتهای سیاسی ایشان منجر شد كه پس از چندین بار دستگیری و بازداشت كوتاه مدت، هجوم به منزل و ایجاد محدودیت برای سخنرانی، منبر و تدریس، نهایتاً در رمضان سال 1353 شمسی ایشان بازداشت و به بوكان تبعید شوند.
وی پس از روشنشدن نقش ایشان در پرونده دیگری كه از پرونده عمومی طرفداری از حضرت امام (ره) سنگینتر بود، از بوكان به مهاباد و سپس به تهران اعزام میشوند و در كمیته مشترك ضد خرابكاری و ساواك مورد بازجویی و شكنجههای جسمی و روحی قرار میگیرند. بخشی از اتهاماتی كه ساواك به ایشان وارد نمود، ارتباط با مبارزان ضد رژیم شاه و كمك مالی به خانواده زندانیان بود. معظم له به چهار سال زندان محكوم میشوند كه پس از دو سال و همراه با فضای سیاسی سال 55 به همراه برخی دیگر از زندانیان سیاسی آزاد میشوند.
مبارزات آیت الله مهدوی كنی علیه حكومت طاغوت تا پیروزی انقلاب شكوهمند اسلامی زیر نظر حضرت امام (ره) ادامه مییابد.
كتاب خاطرات رییس دانشگاه امام صادق بیانگر نكات بسیار ارزشمندی از آن دوران و یاران زندانی مانند حضرات آیات طالقانی، هاشمی رفسنجانی، انواری و دهها تن از مبارزان روحانی، دانشگاهی و افراد سایر اصناف است.
** آثار علمی
بخشی از آثار علمی حضرت آیت الله مهدوی كنی به قرار ذیل است:
تقریرات درسهای خارج فقه آیات عظام بروجردی و خمینی
كتاب نقطه های آغاز در اخلاق عملی
كتاب اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن
كتاب بیست گفتار
كتاب شرح دعای افتتاح
تدریس خارج فقه در دانشگاه و مدرسه علمیه مروی برای دانشجویان و طلاب دورههای عالی
تدریس آیات الاحكام در مدرسه مروی و آیات اقتصادی در دانشگاه امام صادق علیهالسلام
تدریس دورههای اخلاق اسلامی در دانشگاه امام صادق علیهالسلام و حوزه علمیه مروی
صدها سخنرانی علمی در محیطهای حوزوی و دانشگاهی
مصاحبههای علمی با مطبوعات و شبكههای تلویزیونی
راهنمایی چندین پایاننامه كارشناسی ارشد و دكتری
**سمتهای اجرایی
آیت الله مهدوی كنی پس از پیروزی انقلاب شكوهمند اسلامی سمتهای مختلفی را عهدهدار بودهاند كه از جمله آنها میتوان به موارد ذیل اشاره كرد:
* مسؤولیتهای سابق:
عضویت در حلقه اولیه شورای انقلاب از طرف حضرت امام خمینی (ره) (اولین سمت ایشان كه در زمان حضور حضرت امام (ره) در پاریس به ایشان سپرده شد. حلقه اولیه شورای انقلاب شامل حضرات شهید مطهری، شهید بهشتی، شهید باهنر رحمهم الله و حضرات خامنهای، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی و مهدوی كنی بود. به تدریج اعضای دیگر روحانی و دانشگاهی با تصویب جمع به آنان اضافه گردید).
عضویت در كمیته استقبال از حضرت امام خمینی (ره)
سرپرستی كمیته انقلاب اسلامی (به عنوان اولین نهاد انقلابی مسلح برای حفظ انقلاب به پیشنهاد شهید مطهری (ره) و دستور حضرت امام خمینی (ره))
عضویت به عنوان فقیه در شورای نگهبان قانون اساسی (دو مرتبه)
نمایندگی حضرت امام خمینی (ره) در هیات حل اختلاف مسؤولان نظام و چندین ماموریت مشابه در حوادث مهم دوران انقلاب
وزارت كشور در كابینه شهید رجایی و شهید باهنر
نخست وزیری پس از شهادت شهیدان رجایی و باهنر
عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی به حكم حضرت امام خمینی (ره)
عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی به حكم حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری
مسؤولیت ستاد كمكرسانی به مردم مناطق بمباران شده
عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی
ریاست مركز رسیدگی به امور مساجد
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
* مسؤولیتهای فعلی
مؤسس و دبیر كل جامعه روحانیت مبارز
ریاست دانشگاه امام صادق علیهالسلام
تولیت حوزه علمیه مروی به همراه موقوفات وابسته، به حكم حضرت امام خمینی (ره)
عضو مجلس خبرگان رهبری
ایرنا