ما از ارتباط دو مخلوق خداوند متعال بحث میكنیم كه یكی (امام سلام الله علیه) است كه در اوج كمال است و اتمام و اكمال دین به اوست، و دیگری (سالك) كسی است كه تمام استعدادهای انسانی و خلیفه الهی شدن در او نهفته شده، ولی راه به جایی نبرده است.
|
ارتباط
ارتباط در لغت به معنای بستن، نزدیك ساختن دو چیز به یكدیگر، و پیوند دادن آمده است.1 گرچه این واژه در اذهان و افهام مردم نامأنوس نیست اما طیف وسیعی از مراتب را شامل میگردد. هنگامی كه از ارتباط سخن گفته شود، به اصطلاح اهل فلسفه، بر «اضافه» و «نسبت» بین دو چیز دلالت میكند و از رابطه آن دو، سخن به میان آوردهایم. در این جا ما از ارتباط دو مخلوق خداوند متعال بحث میكنیم كه یكی (امام سلام الله علیه) است كه در اوج كمال است و اتمام و اكمال دین به اوست، و دیگری (سالك) كسی است كه تمام استعدادهای انسانی و خلیفه الهی شدن در او نهفته شده، ولی راه به جایی نبرده است. گرچه مراتب این ارتباط بیشمار است اما ما تمام آنها را در این چند مرتبه خلاصه میكنیم:
1. گاه ارتباط قلبی است، كه دل سالك به قلب امام خود گره خورده و بسته و وابسته به آن میگردد.
2. گاه ارتباط دیداری تحقق مییابد. در این صورت سالك موفق به دیدار مولای خود میگردد.
3. گاه ارتباط به وصال تبدیل شده و سالك هیچگاه از امام خود بریده و جدا نیست. در اینصورت، كاملترین مراتب ارتباط نوع اول و دوم برای شخص حاصل میشود كه هم به امام سلام الله علیه دل داده و هم ایشان را همراهی میكند.
انواع ارتباط
هر كسی در سطحی با مولای خود ارتباط برقرار میكند. میتوان ادعا كرد كه هرگونه ارتباط با مولی سلام الله علیه از اشكال نامبرده زیر بیرون نیست:
1. گاه ارتباط به شكل رؤیای صادقه حاصل میشود.
2. گاه ارتباط به دیداری چون كشف و شهود، بر دل سالك تجلی مییابد.
3. گاه ارتباط در ظاهر و خارج با چشم كه از ابزار حسی است حاصل میگردد كه از آن به دیدار یاد كردهایم.
4. گاه ارتباط، گونه وصلتی است كه سالك را به تمام معنی به یكدلی و یگانگی معنوی با امام خود سوق داده است. شاهد گفتار ما این فراز از دعای شریف ندبه است: وَ صِلِ اللهُمَّ بَینَنا وَ بَینَهُ وُصلَةً تُؤَدّی اِلی مُرافَقَةِ سَلَفِه؛ پروردگارا! بین ما و او چنان وصلتی برقرار كن كه به رفاقت با سلف صالح ایشان (رسول خدا و اجداد طاهرینشان، اهلبیت علیهم السلام) بینجامد.
گو اینكه تمام انواع ارتباط، كمالآور، بالنده، پویا و حركت دهنده به سوی كمالاند لیكن همه در یك سطح و مرتبه نیستند. گذشته از لطف بیكران الهی و فیض او كه همگان را شامل است می توان گفت هر مرتبه و مرحله ارتباط، به شخص سالك و دیدار كننده بستگی تام و تمام دارد. از این جاست كه تلاش و كوشش عاشق، این راه را سهلالوصول كرده و بیثباتی، ضعف اراده و عدم مقاومت، دوری و واماندگی بر سر راه را افزون میكند.
1. لوییس معلوف، المنجد، ج 1، ص 540، ذیل واژه ربط.
منبع : سودای روی دوست، ص16، آقاتهرانی