تشكیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامى
در نخستین روزهاى پیروزى انقلاب اسلامى در سال 1357 بنا به فرمان حضرت امام خمینى (قدس السره) به جوانان غیور و انقلابى ایران اسلامى، عدهاى از دلسوختگان راستین و پیروان صدیق ولایت فقیه گرد هم جمع آمدند و نهاد مقدس سپاه را پىریزى كردند.
شاید در آن روزهاى نخست كه هدف سپاه را پاسدارى از انقلاب اسلامى و دستاوردهاى آن مطرح مىكردند، تصور نمىرفت كه چه مسؤولیت سنگین و رسالت خطیرى به عهده این تشكیلات تازه تأسیس خواهد بود؛ اما از آنجا كه محرك حضور در این نهاد، خدمت بىشائبه به انقلاب اسلامى و اطاعت محض و عاشقانه از مقام ولایت فقیه بود، سپاه به عنوان بازوى توانمند ولایت فقیه، خویشتن را براى هر نوع مأموریت محوله آماده كرده بود.
امام (قدس سره) در دوم اردیبهشت سال 1358 طى فرمانى به شوراى انقلاب، رسماً تأسیس این نهاد مقدس را اعلام كردند و شوراى انقلاب با تأسیس شوراى فرماندهى سپاه، گام اساسى را در جهت سازماندهى این نهاد برداشت.
سپاه در دوران تشكیل، صرفاً نیروى شهرى به حساب مىآمد كه با توجه به شرایط خاص در جامعه و پراكندگى قواىانتظامى، مأموریت حفظ نظم و امنیت عمومى را عهدهدار شده بود.
در آن روزها، عده پیوستگان به سپاه اندك بود و اكثر علاقهمندان به انقلاب جذب تشكیلات و نهادهاى دیگر شده بودند. عمدتاً در كمیتههاى انقلاب اسلامى به پاسدارى از انقلاب برخاسته و سعى در صیانت آن داشتند.
تعداد كم این عده سپاهیان پرانگیزه، نقطه ضعف محسوب نمىشد و عموم برادران سپاهى گوش به فرمان حضرت امام (قدس سره) و آماده اجراى فرامین ولى فقیه بودند.
اگر چه سپاه هویتى نظامى دارد ولى، نظامىگرى در واقع یك بعد از ابعاد هویت مقدس این نهاد مكتبى و مردمىاست. سپاه نهادى در جهت پیاده كردن اهداف و آرمانهاى والاى انقلاب اسلامى است و نامگذارى سالروز ولادت سالار شهیدان به نام روز پاسدار از این جهت است كه سپاه آرمانى بزرگ و مقدس دارد كه حفاظت و نگهبانى از نظام و حكومتى است كه بر اساس اسلام ناب محمدى – صلى الله علیه و آله- برپا شده است و داعیه تحقق نسبى آن را در جهان امروزى دارد و دامنه این آرمان تا زمان حكومت عدل جهانى امام مهدى "عج " نیز گسترده است و بدین لحاظ داراى آرمانهاى مكتبى، انسانى و جهان شمول است كه باید همیشه حركت خود را بدان سوى جهت دهد.
وظایف سپاه در بدو تشكیل
شوراى فرماندهى در اطلاعیه 16 اردیبهشت 1358 وظایف كلى سپاه را به شرح زیر اعلام كرد:
1- كمك به اجراى امور انتظامى، امنیتى و كنترل، تعقیب و دستگیرى عناصر ضد انقلاب.
2- مبارزه مسلحانه علیه جریانهاى مسلحانه ضد انقلاب.
3- دفاع در برابر حملات و اشغالگرىهاى عوامل یا قواى بیگانه در داخل كشور.
4- همكارى و هماهنگى مؤثر با نیروهاى مسلح جمهورى اسلامى ایران مطابق آییننامههاى مربوطه.
5- تربیت و آموزش اخلاقى، ایدئولوژیكى – سیاسى و نظامى كادرهاى سپاه.
6- كمك در اجراى دستورات انقلاب اسلامى و دادگسترى دولت جمهورى اسلامى.
7- حمایت از نهضتهاى رهایىبخش و حقطلبانه مستضعفین جهانى تحت نظارت رهبرى انقلاب.
8- مشورت و استفاده از نیروهاى انسانى و تخصصى سپاه به هنگام بروز بلایا و حوادث غیر مترقبه و كمك به پیشبرد طرحهاى عمرانى دولت جمهورى اسلامى ایران به منظور استفاده هر چه بیشتر از نیروى پاسداران.
فعالیتهاى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى
سپاه از بدو تشكیل با وجود مشكلات فراوان، در فعالیتهاى بزرگ و مهمى شركت داشته است كه اهم این فعالیتها عبارتند از:
1- سپاه در كردستان
بعد از پیروزى انقلاب اسلامى و اوجگیرى دسیسههاى دشمنان و گروهكهاى محارب و ضد انقلاب در نقاطى چون خوزستان، گنبد و كردستان، سپاه ضرورت حضور خود را در این نقاط به خوبى تشخیص داد و در جهت رفع فتنه، بسیج شد و هنگامى كه شورشهاى مسلحانه در نقاط كوهستانى و صعب العبور نواحى كردنشین متمركز شد، پاسداران نیز براى حضور درازمدت در آن نقاط آماده شدند و به صورت جدى مقابل اشرار و ضد انقلاب و ایادىبیگانگان صفآرایى كردند و امروز جاى جاى آن خطه از میهن اسلامى كردنشین، نشان از رشادتها، جانبازىهاى مظلومانه و غریبانه عزیزانى دارد كه براى پاسدارى از كیان اسلام، میهن اسلامى و حفظ تمامیت ارضى كشور، از خون خود مایه گذاشتند تا جمهورى اسلامى سرافراز و پرشكوه بماند.
2- سپاه و جنگ تحمیلى
تحمیل جنگ از سوى رژیم بعثى عراق به جمهورى اسلامى، صحنه جدیدى از امتحان الهى را براى سپاهیان پاسدار ایجاد كرد و مسؤولیت خطیر و سنگین آنها را مضاعف ساخت. برادران غیور سپاهى در ابتدا، بىآن كه از رزم كلاسیك بهرهاى داشته باشند، بىاطلاع از نحوه به كارگیرى سلاحهاى سنگین و تجهیزات و ادوات نظامى متداول در جنگهاى كلاسیك، با اتكال به خداوند و با سرهاى پرشور و دلهاى پرسوز، به آوردگاه شتافتند و در برابر متجاوزان بعثى به دفاع پرداختند. جایگاه ارزشمند سپاه در طول 8 سال دفاع مقدس، بىنیاز از توصیف است؛ حق كلام در این زمینه همان جمله امام راحل (قدس السره) است كه فرمود: "اگر سپاه نبود، كشور هم نبود. "
3- سپاه و حفاظت
ترور شخصیتهاى مؤثر نظام، كه از سوى دشمنان شیطانصفت بهویژه استكبار جهانى در دستور كار قرار گرفته بود و شهادت فرهیختگانى چون شهید مطهرى، شهید سپهبد قرنى، شهید مفتح، شهید بهشتى، شهید باهنر و شهید رجایى، سپاه را بر آن داشت تا در جهت توقف این ترورهاى وحشیانه و ناجوانمردانه، به مقابله برخیزد و توطئه شوم ضد انقلاب را از بین ببرد.
4- سپاه و امنیت پرواز
استكبار جهانى از راهزنى هوایى نیز دریغ نورزید و با هدایت عمال داخلى خود، جبههاى دیگر از توطئههاى ضد بشرى را در پیش روى انقلاب، باز كرد. انجام چند فقره هواپیماربایى كه با نیت ضربه زدن به حیثیت نظام و زیر سؤال بردن امنیت ایران، در انظار جهانیان صورت پذیرفت، امام امت با بصیرت و دوراندیشى خاص خود و با اعتماد و اطمینانى كه نسبت به سپاه داشت، این نهاد را مسؤول تأمین امنیت پرواز معرفى كرد.
بررسى نوشتههاى امام راحل(ره) به فرزندان خود در سپاه پاسداران، نكات جالبى از اعتماد امام به آنان را بازگو مىكند. یكى از این نامهها، نامهاى است كه امام خمینى(ره) در دى ماه 67 در پاسخ به نامه محسن رضایى، فرمانده وقت سپاه پاسداران، مىنگارند و بار دیگر بر تداوم پیگیرى بحث امنیت پرواز از سوى سپاه تأكید مىكنند.
امام خمینى(ره) در پاسخ به این نامه با قاطعیت بر ادامه فعالیت سپاه در این زمینه موافقت كرده مىنویسند: "جناب آقاى محسن رضایى، فرمانده محترم سپاه پاسداران انقلاب اسلامى
با تشكر از زحمات ارزشمند سپاه پاسداران در حراست از هواپیماها و برخورد با هواپیماربایان و با ابلاغ سلام به آنان، سپاه پاسداران چون گذشته، مسؤول حفاظت هواپیماها مىباشد و در صورت ربوده شدن هواپیمایى، سپاه مسؤول مىباشد…
1/10/67 روحالله الموسوى الخمینى ".
5- سپاه و گروهكها
با وجود مسؤولیتهاى سنگینى كه سپاه بهعهده داشت، همزمان با توطئههاى خائنانه گروهكها و اعلام جنگ مسلحانه علیه جمهورى اسلامى، سپاه به مقابله با آنها پرداخت و با كشف و خنثى كردن خانههاى تیمى منافقین، توطئه شوم دشمنان را نقش بر آب نمود.
یكى از مؤثرترین اقدامات سپاه، كشف توطئههاى حزب سرسپرده توده بود كه منجر به متلاشى شدن قطعى این حزب منفور شد. تجلیل شگفتانگیز امام (قدس سره) از این اقدام بزرگ، گوشهاى از عظمت و اهمیت آن را براى همه آشكار ساخت و مراتبى از توان الهى و استعداد عظیم سپاه را به نمایش گذارد.
6- سپاه و سازندگى
فعالیتها و مأموریتهاى رزمى، دفاعى و آموزشى، سپاه را از حضور فعال در عرصه سازندگى كشور دور نداشته است و در این زمان كه جبهه مقابله با استكبار در سنگرهاى اقتصادى و توسعه گشوده شده است، آنها نیز در این میدان مقدس حضور فعال و بسیار چشمگیرى دارند.
امروز گستره وسیعى از فعالیتهاى سازندگى از قبیل سدسازى، ساخت اتوبان و فرودگاه، بازسازى تأسیسات و اسكلههاى بنادر كشور، راهسازى، سازمان دریایى، پروژههاى كشاورزى و دامدارى، طرحهاى آبرسانى و گازرسانى، احداث واحدهاى مسكونى، خودروسازى، تولید قطعات صنعتى، درختكارى و احیای جنگلها و بازسازى مناطق جنگزده را در بر مىگیرد.
به منظور هماهنگى و نظارت بر این حجم وسیع از فعالیتهاى اقتصادى قرارگاه فرماندهى بازسازى خاتم الانبیا "ص " تشكیل شده است.
نقش زنان در سپاه
در جامعه اسلامى، زنان نقش عظیمى را بهعهده دارند و در نهضت اسلامى نیز بنا به فرمایش امام راحل (قدس سره) نه تنها زنان عقبتر از مردان نبودند، بلكه در كنار آنها و در بسیارى از جبههها، شاید پیشتاز، در عرصههاى مختلف سیاسى، اجتماعى هم بودند و با حضور جدى خود به تكلیف الهى خویش عمل كردند.
سپاه از همان لحظههاى آغازین تكوین و تكامل خویش، حضور خواهران و برادران را توأم با حفظ ارزشهاى انقلابى و اسلامى شاهد بوده است. حضور خواهران در سپاه از دو بعد قابل بررسى و تأمل است. بعد نظامى و بعد غیر نظامى. در بعد نظامى، خواهران با حضور خود در مناطق نظامى در دوران دفاع مقدس و امدادرسانى به جبههها و پشتیبانى رزمندگان اسلام نقش عظیمى را بهعهده داشتند و در بعد غیر نظامى نیز با حضور در پایگاههاى بسیج و جمعآورى كمكهاى مردمى و ارسال آنها به جبههها بار سنگین مسؤولیت تدارك جبههها را بر دوش كشیدند. از سوى دیگر خواهران براى حفظ امنیت كشور، در مكانهاى حساس، حضورى هوشیارانه و فعال دارند. افزون بر موارد یاد شده از دیگر مسؤولیتهایى كه بهعهده آنان گذاشته شده است، حرفه مقدس پزشكى و پیراپزشكى است. ضمناً نمىتوان سهم خواهران سپاهى را در سایر فعالیتهاى ارزند ه و پرتلاش نادیده گرفت.