زكات گرفتن علی (ع)

سفارشى از آن حضرت (ع ) آن را براى كسى مى نوشت كه به گرفتن زكاتش مى فرستاد.جمله هایى از آن را در اینجامى آوریم تا همگان بدانند كه على (ع ) ستون حق را برپاى مى داشت و نشانه هاى عدالت را در كارهاى خرد و كلان و كلى و جزئى آشكار مى نمود:

در حركت آى ، با پرهیزگارى و ترس از خداوندى كه یگانه است و او را شریكى نیست . زنهار، مسلمانى را مترسانى و اگر خود نخواهد به سراغش مروى و بیش از آنچه حق خداوند است ، از او مستانى . چون به قبیله اى برسى بر سر آب آنها فرود آى و به خانه هایشان داخل مشو. آنگاه با آرامش و وقار به سوى ایشان رو تا به میانشان برسى . سلامشان كن و تحیّت گوى و در سلام و تحیّت امساك منماى . سپس ، بگوى كه اى بندگان خدا، ولىّ خدا و خلیفه او مرا به نزد شما فرستاده تا سهمى را كه خدا در اموالتان دارد بستانم . آیا خدا را در اموالتان سهمى هست ، كه آن را به ولىّ خدا بپردازید؟ اگر كسى گفت : نه ، به سراغش مرو و اگر كسى گفت : آرى ، بى آنكه او را بترسانى یا تهدیدش كنى ، یا بر او سخت گیرى ، یا به دشواریش افكنى ، به همراهش برو و آنچه از زر و سیم دهد، بستان و اگر او را گاو و گوسفند و شتر باشد، جز به اجازت صاحبانش به میان رمه مرو، زیرا بیشتر آنها از آن اوست و چون به رمه چارپایان رسیدى ، مانند كسى مباش كه خود را بر صاحب آنها مسلط مى شمارد یا مى خواهد بر او سخت گیرد. چارپایى را رم مده و مترسان و صاحبش را در گرفتن آن مرنجان . پس مال را هر چه هست به دو بخش كن و صاحب مال را به گزینش یكى از آن دو بخش مخیّر گردان و در آنچه براى خود برمى گزیند، متعرضش مشو. سپس ، باقى را باز به دو بخش كن و باز او را در گرفتن یكى از آن دو بخش مخیر نماى و در آنچه براى خود برمى گزیند سرزنش منماى . و پیوسته چنین كن تا آن قسمت ، كه حق خداوند در آن است ، بر جاى ماند. پس سهم خدا را از او بستان و اگر پنداشت كه مغبون شده و خواست آنگونه قسمت كردن را بر هم زند، از او بپذیر و بار دیگر دو قسمت را یكى كن و باز قسمت از سر گیر. تا سهم خدا را از مال او معین كنى و بستانى . و ستور پیر و سالخورده و پاى و پشت شكسته و بیمار و لاغر و معیوب را مگیر.
و چون مال مسلمانان را مى فرستى ، آن را به كسى بسپار كه به دیندارى او مطمئن باشى تا آن را به ولىّ امر مسلمانان برساند و او میان مسلمانان قسمت نماید. و به نگهدارى آنها مگمار، مگر مردى نیكخواه و مهربان و امین را كه نیكو نگهبانى كند. كسى كه با ستوران درشتى نكند و آنها را تند نراند و خسته شان نگرداند. پس ، هر چه گرد آورده اى ، زود به نزد ما فرست تا ما نیز در جایى كه خداوند مقرر فرموده ، صرف نماییم .
چون امین تو ستوران زكات را گرفت ، از او بخواه كه در راه میان مادر و كره شیرخواره اش جدایى نیفكند و آن قدر آن را ندوشد كه كره اش را زیان رسد و با سوار شدن بر آنها خسته نكند و میان آن شتر كه بر آن سوار مى شود یا آن را مى دوشد و دیگر شترها عدالت ورزد. و چنان كند كه شتر خسته بیاساید و با شترى كه پایش مجروح شده و رفتن نتواند بمدارا رفتار كند و آنها را بر سر آبگیرها برد و آب دهد و از راههایى براند كه به علفزارها نزدیك باشد، نه از راههاى خشك و عارى از گیاه ، و ساعتها مهلت آسایش دهد تا آب خورند یا علف بچرند. تا به اذن خدا آنها را به ما برساند، فربه و پرتوان نه خسته و لاغر، و ما آنها را، چنانكه در كتاب خدا و سنت پیامبر (صلى الله علیه و آله ) آمده ، تقسیم كنیم . اگر چنین كنى ، اجر تو بزرگ باشد و تو را به رستگارى ، ان شاء الله ، نزدیكتر سازد.

منبع نهج البلاغه