پستان، عضوی ترشحی و غدهای استكه تقریبا برای همیشه در مردان به یكصورت باقی میماند. اما در دخترانهنگام بلوغ جنسی پستانها حجیممیشود و پس از ازدواج در دورانحاملگی (به ویژه زمان شیردهی)بزرگتر میشود; این رفتار پستان درواقع پاسخی است به مقادیر مختلفهورمونهای جنسی در خون. هر پستان غیر از اینكه غده منفرد استخود از ۱۵ تا ۲۰ قطعه یا لوب ساختهشده است كه هر یك از این قطعاتمجرای جداگانهای دارد و به نوكپستان بازمی شود، این ساختمانغدهای در داخل بافتی از چربی جایگرفته است كه شكل پستان را تأمینمیكند و لوبها یا قطعات نیز به وسیلهرشتههایی از بافت فیبری از هم جدا وپشتیبانی میشوند. سرطان پستان چیست؟ سرطان پستان میتواند همهخصوصیات دیگر سرطانها را داشتهباشد. تومور و غده پستان معمولاسلولهای كیسههای شیری یا لولههایشیری را گرفتار میسازد، اما درمواردی ساختارهای پشتیبانی كنندهپستان نیز منشاء غدههای بدخیممیشوند، این سرطان ممكن است دردرون مجرای لوله رشد كند و خیلیزود نشانه خود را به صورت خونریزیاز نوك پستان آشكار نماید; همچنینممكن است این نوع سرطان به صورتتودهای در داخل بافت پستان رشد كندكه در این صورت معمولا سفت وسخت خواهد بود، هر چند ممكن استتوده سرطانی مانند بعضی از انواعتورمورها نرم هم باشد.
عوامل خطرساز: ۱ – سابقه قبلی سرطان پستان در فرد ۲ – سابقه مشهود سرطان پستان درفامیل : اگر بیش از یك نفر از بستگان درجهاول (مادر- خواهر) یك زن، سرطانپستان داشتهاند وی باید از نظر احتمالابتلا به سرطان خود را در معرض خطربیشتری بداند. ۳ – سن نامناسب در اولین بارداری: زنانی كه نخستین حاملگی شان پس از۳۰ سالگی است و زنانی كه هرگزكودكی به دنیا نیاوردهاند بیشتر درمعرض خطر ابتلا به سرطان قراردارند. ۴ – رژیم غذایی پرچربی ۵ – قاعدگی زود هنگام و یائسگیدیررس احتمال خطرسرطان پستان راافزایش میدهد. ۶ – هورمون استروژن، (به خصوصمصرف آن در دوران یائسگی). چگونه میتوان در برابرسرطان پستان از خودمحافظت كرد؟ سرطان پستان از جمله بیماریهای شایعدر بین زنان است، این بیماری به رغمانتشار گسترده به موقع قابل شناساییاست و معالجه قطعی دارد، كه میتوانبه روشهای علمی از پستانها محافظتكرد. ماموگرافی: روشی است كه در آن معاینه فیزیكی،توسط فردی حرفهای انجام میگیرد.ماموگرام، رادیوگرافی ویژهای از پستاناست كه در آن از مقدار بسیار ناچیزاشعه ایكس استفاده میشود. این دوروش معاینه و ماموگرافی به كمك همموجب تشخیص زودتر سرطان پستانخواهد شد. خودآزمایی پستان: همه زنان خصوصا زنان بالای ۴۰ سالباید به طور منظم هر ماه در یك روزمعین پستانهای خود را معاینه كنند واین كار را حتی بعد از یائسگی نیز ادامهدهند. اصول و پایه این كار شاملمعاینه تمام بافت پستانها و زیر بغلاست كه با كف انگشتان دست اجرامیشود; همچنین علاوه بر لمس پستانهاتوصیه میشود كه با نگاه كردن بهپستانها آنها را به صورت عینی معاینه وبه وجود هر نوع تفاوت در آنها توجهكنند. مواردی كه باید در پی یافتنآنها باشید به شرح زیراست:
شایعترین نشانه سرطان برآمدگی یاتودهای است كه توسط پزشك یا فردحرفهای كشف میشود و بندرتدردناك است.
نشانه دیگر، خونریزی از نوكپستان است و در سرطانهایی كه بهدرون مجاری شیر گسترش مییابد رخمیدهد.
بروز تغییراتی در حاشیه وكنارههای پستان كه قبلا وجود نداشتهاست. اختلاف اندازه یا شكل دوپستان، فرورفتن نوك پستان به داخلو یا به درون كشیده شدن پوست رویپستان به نحوی كه پستان را شقه كندنیز از نشانههای مهم سرطان پستانمحسوب میشود. به هر حال باید به خاطر داشته باشید كهبعضی از نشانهها ممكن است حاكی ازبیماری دیگری غیر از سرطان باشد،بنابراین ضمن اینكه به محض كشف هریك از این نشانهها بیدرنگ به پزشكمراجعه میكنید باید در خاطرتان باشدكه بیشتر تشخیصهای احتمالی مربوطبه یك بیماری نسبتا ساده است و نهسرطان.
تدابیر درمانی : ۱ – جراحی ۲ – هورمون درمانی ۳ – پرتودرمانی (رادیوتراپی ) ۴ – شیمی درمانی (كموترابی).
نتایج حاصله از درمان: اگر سرطان پستان را آن گاه كه هنوزمحدود به خود پستان است و گسترشنیافته شناسایی و درمان كنند، میزانبقای عمر بیمار* در حدود ۹۰ درصدخواهد بود. اگر شناسایی سرطان خیلی زود و درآغاز ابتداییترین مرحلهاش باشدممكن است درمان موضعی برایشكافی باشد و به روشهای جراحیریشهای احتیاجی نباشد; بنابراینشناسایی به موقع، خیلی مهم است. اگر سرطان از پستان فراتر رفته و بهگرههای لنفی زیر بغل گسترش یافتهباشد، میزان بقای پنج ساله بیمار بهحدود ۶۵ درصد كاهش میباید، اما اگرگسترش تومور خیلی وسیع باشد امیدكمتری به بهبود بیمار خواهیم داشت.
نكات ضروری : ۱ – سرطان پستان شایعترین سرطانزنان است و علیرغم این واقعیت كهدر صورت تشخیص به موقع شانسعلاج آن بسیار بالاست هنوز همشایعترین علت مرگ ناشی از سرطاندر زنان است. ۲ – اگر چه دلیل معتبری در دستنیست كه رعایت رژیم غذایی بتواندجلوی سرطان پستان را بگیرد، اماعاقلانه است كه از مصرف چربی بیشتراز حد پرهیز و وزن مطلوب بدن حفظشود. ۳ – شناخت به موقع سرطان حایزاهمیت بسیاری است. ماموگرافی ومعاینه پستان بسیار مهم است. ۴ – اگر شما در معرض خطر بیشتریاز نظر احتمال ابتلا به سرطان پستانهستید باید به سراغ پزشك بروید وبرنامه مؤثری برای مراقبت از خوددریافت كنید. ۵ – در صورت پیداكردن هر گونهبرآمدگی، توده یا تغییرات دیگر درپستان بیدرنگ به پزشك مراجعهكنید