سالهاست كه از عینكهای آفتابی چه به صورت مد و یا جهت تامین راحتی بیشتر در مقابل نور شدید، استفاده میآشود.
چشم پزشكان معتقدند دلیل دیگری نیز برای استفاده از عینكهای آفتابی وجود دارد كه آن هم تامین سلامت طولانی مدت چشمها در موقعیتآهای مختلف است.
نتایج چندین مطالعه در ده ساله اخیر نشان می دهد كه ساعتها اقامت در شرایط آفتابی و بدون حفاظ كافی در مقابل چشم شانس بروز بیماریهای چشم را افزایش می دهد.
در سال 1988، گروهی از چشم پزشكان مطالعهآای را بر روی 838 ماهیگیر خلیج Chesapeake انجام دادند كه سال ها عمر خود را بر روی آب گذرانده بودند.
ماهیگیرانی كه هیچگونه حفاظ چشمی نداشتند در مقابل كسانی كه از عینك آفتابی یا كلاه لبهآدار استفاده میآكردند 3 برابر بیشتر به كاتاراكت «آب مروارید» مبتلاشده بودند.
كاتاراكت درواقع كدورت عدسی چشم است .
براساس این مطالعه و مطالعات دیگر، درحال حاضر چشم پزشكان توصیه میآكنند كه هرگاه تا حدی درمقابل آفتاب قرار میآگیرید كه احتمال برنزه شدن پوست و یا سوختگی ناشی از آفتاب نیز بالا میآرود، از عینكهای آفتابی جاذب اشعه ماورا بنفش استفاده نمایید، بویژه اگر در ارتفاعات و یا در نزدیكی استوا زندگی میآكنید.
كارخانهآهای سازنده برای حفاظت چشم در مقابل اثرات مضر آفتاب، طرحهای جدیدی را ارائه كردهآاند.
این سازندگان قول حفاظت چشم در مقابل اشعه ماورا بنفش یا دیگر انواع تشعشات طبیعی را میآدهند ولی باید توجه داشت كه حفاظت در مقابل بعضی از این شعاعآها از اهمیت بیشتری برخوردار است.
عینكهایی كه 99% اشعه ماورا بنفش را جذب میآكنند
توصیه میآشود همواره عینكی را خریداری كنید كه این خاصیت را داشته باشد.
حضور طولانی مدت در مقابل اشعه ماورا بنفش، یا اولترا ویوله « UV » و آفتاب با برخی بیماریهای چشمی ارتباط دارند.
چه عدسیهای پلاستیكی و چه عدسی های شیشه ای تا حدی اشعه ماورا بنفش را جذب میآكنند، ولی جذب UV توسط این عدسیآها را میتوان با اضافه نمودن موادی شیمیایی به ماده اصلی لنز و یا پوشاندن لنز با مادهآای مخصوص ارتقا داد.
همواره عینكی را خریداری كنید كه 99 تا 100% اشعه UV را جذب كند.
بعضی كارخانهآهای سازنده برچسبآهایی را بروی عینك محصول خود نصب میآكنند با این مضمون كه جذب UV تا بیش از 400 نانومتر صورت میآگیرد كه این نیز به معنای همان جذب 100% شعاع UV است.
طول موجآهای مادون قرمز بخش غیرقابل رویت نور بوده «طول موج انها بلندآتر از طول موج نور قابل رویت است» و سبب تولید گرما میآشوند.
بخش مادون قرمز نور خورشید ناچیز بوده و چشم نیز این طول موج را بخوبی تحمل میآكند.
بعضی كارخانه های سازنده عینكهای أفتابی حفاظت چشم در مقابل اشعه مادون قرمز را ادعا می كنند و حال آنكه تحقیقات موجود رابطه محكمی را بین بیماریهای چشمی و اشعه مادون قرمز نشان ندادهآاند.
اینكه نور آبی هم برای چشم مضر باشد هنوز مورد بحث است.
عدسیهایی كه نور آبی را بلوك میآكنند ته رنگی كهربایی داشته و سبب میآشوند محیط اطراف برنگ زرد یا نارنجی دیده شود.
لنزهای رنگی سبب میآ شوند كه اشیا دور بویژه در شرایطی مثل برف و یا غبار واضحآتر دیده شوند.
از این نظر عینكهای كهربایی مزبور بیشتر توسط اسكی بازان، شكارچیان، قایقرانان و یا خلبانان استفاده میآشود.
عدسیهای پلاریزه خیرگی نور خورشید را كه از سطوح صافی مثل سنگفرش خیابانها و یا سطح آب انعكاس یافته از بین میآبرند.
از این نظر در مواردی مثل رانندگی و یا ماهیگیری میآتوانند بسیار مفید باشند.
پلاریزاسیون عدسیهای مزبور هیچ تاثیری بر جذب اشعه UV نخواهد داشت، ولی بسیاری از عدسیهای پلاریزه امروزی خاصیت جذب اشعه UV را نیز دارند.
برچسب عینك مورد نظر خود را از این نظر بررسی كنیدكه آیا حداكثر خاصیت جذب UV را دارد یا خیر؟
پوشش آینهآای در واقع لایه نازكی از مواد فلزی مختلف است كه بروی سطح عدسیهای معمولی پرداخت شده است.
اگرچه پوشش مزبور مقدار نور ورودی به چشم شما را كاهش میآدهد، قابلیت كاملی در حفاظت چشم شما در مقابل اشعه UV نخواهد داشت.
عینكهای كمربندی طوری طراحی شدهآاندكه مانع ورود نورهای درخشان از كنارهآهای قاب و رسیدن انها به چشم میآشوند.
مطالعات نشان دادهآاند كه آنقدر شعاع UV از اطراف قاب عینكهای معمولی وارد چشم میآشوند كه میآتوانند اثر سودبخش عدسیهای حفاظت كننده را كاهش دهد.
از این نظر عینكهای آفتابی كمربندی كه قاب بزرگی دارند و چشم را از تمامی زاویهآها حفاظت میآكنند مفیدند.
رنگ عدسیهای سایه روشن از بالا به پایین و یا از بالا و پایین تا وسط تغییر میآكند و در واقع سایه روشن میآشود.
عدسیهای سایه روشن تك سایه « تیره در بالا و روشنآتر در پایین » میآتوانند خیرگی نور آسمان را از بین برده و در عین حال امكان دید مناسبی را از قسمت پایینی فراهم آكنند.
این عینكها برای ورزش شیرجه هم مناسب هستند زیرا جلوی دید شما از تخته شیرجه را تاریك نمیآكنند.
ولی عینكهای مزبور برای شرایط برفی و یا در ساحل دریا مناسب نیستند، خصوصاً اگر قسمت پایینی انها روشن باشد.
لنزهای سایه روشن دو سایه «تیره در بالا و پایین و روشن در وسط » ممكن است برای ورزشهایی از قبیل قایقرانی و یا اسكی كه شعاعهای نورانی از سطح آب یا برف برمیآگردد مناسب تر باشند.
یك عینك فتوكرومیك بطور اتوماتیك در نور درخشان تیره شده و در نور كم روشنآتر میآشود.
در اكثر موارد تیره شدن عینك ظرف نیم دقیقه صورت میآگیرد و حال آنكه روشنآتر شدن آن حدود 5 دقیقه طول میآكشد.
از نظر رنگ نیز به صورت یكنواخت و یا سایه روشن عرضه میآشوند.
اگرچه عینكهای فتوكرومیك ممكن است از نظر جذب UV عینكهای آفتابی خوبی باشند، ولی ممكن است برای انطباق انها با شرایط مختلف نوری مدت زمانی بطور ناخواسته صرف شود.
بعضی عینكهای غیر طبی توسط كارخانهآهای سازندهآشان طوری تراش داده وصیقل میآشوند كه كیفیت نهایی عدسی انها تا حد مناسبی ارتقا یابد.
البته عینكهایی كه از تراش و صیقلی بودن مناسبی برخوردار نیستند به چشم شما آسیبی نمیآزنند.
قبل از هر چیز مطمئن شوید كه عدسی عینك مورد نظر شما ساخت مناسبی داشته باشد.
جهت قضاوت در مورد كیفیت عینك غیر طبی خود، به چیزی مستطیل شكل مثل موزاییك كف اتاق خود نگاه كنید.
عینك را در فاصله دلخواه نگاه داشته و یك چشم خود را بپوشانید.
عینك را به آهستگی و از یك سمت به سمت دیگر و سپس به بالا و پایین حركت دهید.
اگر خطوط در تمام موقعیت آها مستقیم بنظر برسند، عدسی مناسبی را انتخاب كردهآاید.
ولی اگر خطوط در هم میآروند، خصوصاً اگر این خطوط در میدان مركزی عدسی آن گونه بنظر میآرسند، عینك دیگری را امتحان كنید.
تمام عینكهای آفتابی باید معیار های تعیین شده از سوی انجمن فدرال غذا و داروی آمریكا « FDA » را تضمین نمایند.
«در كشور ما تاكنون هیچگونه كنترلی روی عرضه این قبیل عینكها وجود نداشته و ندارد و استفاده از انها بیشتر جنبه تزیینی داشته تا محافظتی ».
هیچ لنزی در واقع نشكستنی نیست، ولی احتمال شكستن عدسیهای پلاستیكی بعد از برخورد یك توپ یا سنگ، نسبت به عدسیهای شیشهآای كمتر است. جنس اكثر عدسیهای عینكهای آفتابی غیرطبی پلاستیك است.
پلاستیك پلیآكربنات كه در بسیاری از عینكهای ورزشی مورد استفاده قرار میآگیرد، اگرچه سفت است ولی به آسانی نیز خراش برمیآدارد.
چنانچه قرار است عدسی از این جنس خریداری نمایید حتماً عینكی را انتخاب كنید كه خاصیت ضدخراش داشته باشد.
یك عدسی متوسط معمولی برای استفادهآهای معمولی روزمره مناسب است.
ولی اگر قرار است از عینك خود در شرایط كاملاً نورانی و روشن استفاده كنید لنزی تیرهآتر را انتخاب نمایید.
رنگ و درجه تیرگی لنز بهآهیچ وجه معیاری برای میزان توانایی جذب اشعه UV توسط آن عدسی نخواهد بود.
بنابراین براساس رنگ عینك نمیآتوان از توانایی آن در جذب اشعهآهای مضر مطمئن شد.
بعضی افراد استعداد بیشتری جهت ابتلا به بیماریهای چشمی ناشی از UV دارند.
مبتلایان به بیماریهای بخصوصی «از قبیل دژنراسیون ماكولا یا دیستروفیآهای شبكیه» لازم است در شرایط بیرون از خانه همواره از چشم خود محافظت نمایند.
در كشور ما سالانه بیش از هزاران نفر تحت عمل كاتاراكت قرار میآگیرند.
در جریان این جراحیآها، عدسی طبیعی چشم برداشته شده، و بدین ترتیب چشم تا حد بیشتری در معرض خطرات ناشی از UV قرار میآگیرد.
در جریان و یا بعد از عمل كاتاراكت، بهآجای عدسی طبیعی چشم معمولاًًً یك لنز داخل چشمی « Intraocular Lens:IOL » قرار داده میآشود.
عدسیآهای داخل چشمی قدیمی نسبت به عینكهای معمولی یا عینكهای پلاستیكی، درصد كمتری اشعه UV را جذب میآكردند.
كارخانهآهای سازنده IOL در حال حاضر بسیاری از محصولات خود را بصورت جاذب اشعه UV میآسازند.
چنانچه كاتاراكت «آب مروارید» چشم شما عمل شده است و لنزهای داخل چشمی شما نیز از نمونه IOL های جدید جاذب اشعه UV نیست، توصیه میآشود از عینك آفتابی استفاده نموده و جهت اطمینان بیشتر از كلاه لبهآدار استفاده كنید.
چنانچه هنگام عمل آب مروارید از عدسیآهای داخل چشمی جهت جایگزینی استفاده نشده است احتمال صدمه اشعه ماورا بنفش به چشم شما وجود دارد.
كنتاكت لنز به تنهایی چشم شما را در مقابل اشعه UV محافظت نمیآكند ولی در عین حال كنتاكت لنزهای بسیاری وجود دارد كه توانایی محافظت در مقابل UV را دارا هستند.
چنانچه كنتاكت لنز شما قابلیت مقابله با اشعه UV را ندارد.
باز هم لازم است جهت محافظت از چشمآهای خود از عینك آفتابی استفاده كنید.
داروهای حساس كننده به نور «داروهایی كه پوست شما را به نور حساسآتر میآكنند» میآتوانند چشم شما را نیز به نور حساسآتر نمایند.
لازم است بهآهنگام مصرف هر یك از داروهای زیر، با چشم پزشك خود بدقت مشاوره كنید:
پسورالن « Psoralens » «كه در درمان پسوریازیس استفاده میآشود»
تتراسیكلین
داكسی سیكلین
آلوپورینول
فنوتیازین
زمانیكه از این داروها استفاده میآكنید هر بار كه از خانه بیرون میآروید از عینك آفتابی جاذب UV وكلاه لبهآدار استفاده نمایید.
حتی بهترین انواع عینكهای معمولی، قادر به حفاظت از چشم شما در مقابل منابع نوری شدید نیستند.
جوشكاری، نورهای شدید برنزه كننده، شرایط شدید برفی و یا نگاه مستقیم به نور آفتاب «مثلاً در جریان خورشید گرفتگی» همگی میآتوانند به چشم شما آسیب برسانند.
نگاه مستقیم به هریك ازاین منابع نوری بدون حفاظ كافی میآتواند سبب ابتلای دردناك قرنیه بنام فتوكراتیت « Photokeratitihis » و یا حتی افت دائمی دید مركزی شود.
بهترین عینكهای آفتابی آنهایی هستند كه 100% شعاع UV را جذب نموده، بهترین كیفیت اپتیكی را داشته و كمترین احتمال شكسته شدن را داشته باشند
پایگاه فرهنگی هنری تکناز