معرفی بهترین مکمل های اسب (انواع اصلی مکمل های اسب)

امروزه بر هیچ کس پوشیده نیست که اسب ها برای داشتن بهترین شرایط عملکردی و سلامت به تغذیه نیازمند هستند. در اغلب موارد، تهیه مکمل های مناسب برای اسب ها با توجه به نیازهای فعالیتی، سنی و جنسی آنها جزو مهم ترین کارهایی است که صاحب، مربی یا سوارکار اسب برای تغذیه بهینه آن باید انجام دهد. مکمل های مناسب نه تنها به سالم ماندن و طول عمر بالاتر اسب همراه با حداکثر کیفیت زندگی ممکن کمک می کنند، بلکه می توانند عملکرد آن را در فعالیت های بدنی روزمره و به خصوص مسابقات حرفه ای آن اسب بهبود بخشند.

 

اسب هایی که در حال تمرین و مسابقه به شکل جدی و حرفه ای هستند یا اسب های مسن تر برای تقویت عملکرد و سلامتی خود به حمایت تغذیه ای از طریق افزودن مکمل های مناسب به جیره خود نیازمند هستند. همچنین، مادیان های آبستن یا کره اسب های در حال رشد نیز برای داشتن بهترین حمایت از رشد و سلامت کره اسب می توانند توسط مکمل های مناسب مورد حمایت تغذیه ای لازمه قرار گیرند. با توجه به اهمیت مکمل ها در تغذیه اسب نوین و علم پایه، کسب اطلاعاتی حداقلی باید توسط صاحبان یا مربیان یا سوارکاران اسب ها صورت گیرد که در ادامه به طور خلاصه به مهم ترین آنها پرداخته خواهد شد.

 

در مکمل اسب باید به دنبال چه مواردی بود؟

اگر فردی به دنبال یک مکمل مناسب یا بهترین مکمل اسب است باید چند نکته اساسی را در نظر بگیرد که شامل موارد زیر است:

 

اول اینکه کسب اطمینان شود که آن مکمل به طور اختصاصی برای آن گروه از اسب ها طراحی شده و اسب موردنظر در آن گروه قرار دارد. به ویژه بسیاری از مکمل های انسانی می توانند برای اسب ها بی اثر یا حتی مضر باشند و استفاده از آنها برای اسب ها کاملاً یک عمل غیرحرفه ای و پرریسک است.

دوم اینکه سن، سطح فعالیت و جیره غذایی اسب را باید کاملاً در انتخاب مکمل مدنظر قرار داد که علاوه بر انتخاب مکمل در دوز یا مقدار مصرفی روزانه و نحوه و دفعات مصرف و… نیز تأثیر بسیار زیادی دارد.

سومین مورد این است که علاوه بر متناسب بودن مکمل انتخابی با نیازهای حیوان، کسب اطمینان کافی از اعتبار و قابل اعتماد بودن تولیدکننده آن و پشتیبانی مناسب آن تولیدکننده از مشتری (خدمات بعد از فروش مناسب) در رأس امور قرار گیرد.

یکی از موارد بسیار مهم این است که بسته بندی مکمل دارای کیفیت لازم برای نگهداری مناسب از محتوای خود در برابر عمل تخریب کننده مانند نور مستقیم خورشید و رطوبت باشد. همچنین، یک لیبل یا برچسب حاوی اطلاعات لازمه نیز داشته باشد که مواردی مانند چارت یا جدول به طور شفاف توضیح دهنده اجزای تشکیل دهنده و مقادیر آنها، اطلاعات تماس تولیدکننده و واحد پشتیبانی آن، استانداردهای اجباری یا اختیاری اخذ شده و… را شامل شود.

نهایتاً با توجه به موارد گفته شده، اگر چند اسب مختلف در مالکیت فرد قرار دارند، نباید مکمل مصرفی هر کدام با دیگران یکی باشد یا اشتباه گرفته شود. باید برای هر کدام مکمل اختصاصی خریداری و طبق دستورالعمل اختصاصی مصرف شود تا احتیاجات خاص هر کدام به بهترین شکل ممکن برطرف شود.

باید این نکته را نیز در نظر گرفته که مکمل ها جای داروها را نمی گیرند و حمایت کننده اهداف سلامتی مانند رشد و سلامت بهینه سُم اسب یا سیستم ایمنی یا تنفسی هستند. به همین جهت است که اگر اسبی با مشکل یا کمبود خاص و جدی در سلامتی مواجه است، در کنار داروهای تجویز شده توسط دامپزشک می توان از او برای مکمل های حمایتی مربوطه نیز کمک گرفت.

 

انواع مکمل های اسب

مکمل های موجود در بازار شامل طیف وسیعی از مکمل های ویتامینی یا معدنی یا ترکیب هر دو (مکمل های اصطلاحاً دوقلو) می شود که با هدف حمایت از رشد یا سلامت عمومی هر گروه خاص از اسب ها به طور مداوم و روزمره طراحی و ساخته شده اند. در کنار این نوع از مکمل ها، سایر مکمل ها نیز برای هدف قراردادن تأمین سلامت یک اندام یا ارگان خاص طراحی شده اند. به عنوان مثال، مکمل های مفصلی، مکمل های سُم یا مکمل های مخصوص کره اسب ها یا مادیان های آبستن و… قابل یافت در بازار هستند. (برای مطالعه بیشتر درباره کاربرد مکمل ها در بدن اسب اینجا را کلیک کنید.)

 

مکمل ها می توانند به فرم ها یا اشکال مختلف در بازار یافت شوند که رایج ترین آنها مکمل های پودری، مایع یا گرانولی (دارای دانه بندی) هستند. آنها باید این امکان را داشته باشند که به طور مناسبی با خوراک مخلوط شوند و باید اطمینان حاصل شود که کل مکمل موردنیاز در وعده غذایی روزانه توسط اسب مصرف شده باشد. به خصوص که ممکن است ویتامین ها یا مواد معدنی یا سایر ریزمغذی های موجود در آن مکمل در رژیم غذایی اسب مورد نظر دچار کمبود باشد که اصولاً هدف از تولید و مصرف مکمل ها هم همین است.

 

بخشی از رایج ترین و مهم ترین مکمل های مخصوص اسب با اهداف مشخص و خاص را مکمل هایی مانند مکمل های مفصلی، مکمل های گوارشی، مکمل های سُم، مکمل های تنفسی، مکمل های آرام کننده اسب (اغلب حاوی ترکیبات طبیعی و گیاهی مؤثر در کاهش استرس و حفظ آرامش اسب)، مکمل های هورمونی، مکمل های بهبود عملکرد، مکمل های اسب های مسن، مکمل های پوست و پوشش بدن، مکمل های الکترولیتی، مکمل های مخصوص اسب های دارای تغذیه یا چرای محدود، مکمل های ترکیبات گیاهی یا فیتوژنیک مفید برای اسب ها و… شامل می شود.

 

در چه مواردی نیاز به استفاده از مکمل ها برای اسب وجود دارد؟

با توجه به انواع مکمل های متنوعی که در بازار برای اسب ها وجود دارند، موارد مصرف مکمل ها در اسب ها نیز قابل حدس زدن است. اما مهم ترین موارد نیاز به گنجاندن مکمل ها در جیره اسب ها را می توان به طور کلی و خلاصه شامل موارد زیر دانست:

 

کمبودهای تغذیه ای

امکان دارد که اسب ها تمام مواد مغذی ضروری و موردنیاز خود را از رژیم غذایی عادی و رایج دریافت کنند و به خصوص در جیره هایی که کیفیت نامناسب مواد اولیه یا بالانس نامناسب فرمول جیره رخ داده باشد این موضوع بیشتر برجسته می شود.

 

حمایت از ارگان های خاص بدن مانند مفاصل

مکمل های حاوی مواد خاصی مانند گلوکز آمین، کندرویتین سولفات و متیل سولفونیل متان (MSM) می توانند به جلوگیری از مشکلات مفصلی، حفظ تحرک بدنی و کاهش ناراحتی های مفصلی به ویژه در اسب های ورزشی یا حرفه ای و اسب های مسن کمک کند.

 

بهبود سلامت پوست و پوشش بدنی

برخی از مکمل های حاوی اسیدهای چرب و به ویژه اسیدهای چرب خانواده اُمگا-3 می توانند اثرات مفیدی بر سلامت پوست داشته باشند و باعث درخشندگی و زیبایی پوشش بدنی شوند. البته نیازهای تغذیه ای پوست و رعایت بهداشت و رسیدگی منظم به پوشش بدنی (کارهایی مانند شستشو، ضدعفونی و قشو کشیدن) نیز لازمه حفظ سلامت و شادی پوست و پوشش بدنی اسب ها هستند.

 

تقویت سُم

مکمل های حاوی ویتامین هایی مانند بیوتین و سایر مواد مغذی می توانند مکمل خوبی برای مکمل های مفصلی جهت حفظ و بهبود سلامت و رشد اندام حرکتی و سُم های اسب ها باشند.

 

کمک به هضم و سیستم گوارشی

به خصوص امروزه مکمل های حاوی پروبیوتیک ها، پری بیوتیک ها و آنزیم های گوارشی جهت حفظ تعادل فلور میکروبی دستگاه گوارش (به ویژه روده به عنوان محل اصلی هضم میکروبی فیبر و علوفه در اسب ها)، بهبود هضم و جلوگیری از اختلالات گوارشی مانند کولیک بسیار مورد توجه و استفاده هستند.

 

افزایش سرعت و بهبود شرایط ریکاوری یا بازگشت شرایط بدنی بعد از فعالیت ورزشی سنگین

با تأمین مواد مغذی ضروری و برخی ترکیبات دیگر از طریق مکمل های ویژه می توان خستگی و درد عضلانی بعد از مسابقات و فعالیت های ورزشی سنگین را به حداقل ممکن رساند و بازگشت شرایط عادی بدنی را جهت فعالیت های بعدی تسریع نمود. البته در کنار این مکمل ها راهکارهای دیگری مانند آب درمانی و حتی ماساژ نیز در باشگاه های بسیار حرفه ای انجام می شود.

 

مدیریت استرس و اضطراب در اسب ها

اسب ها حیواناتی هستند که می توانند به شدت تحت تأثیر تنش های محیطی قرار گرفته و واکنش های شدید یا آسیب های جدی در آنها بروز یابد. یکی از راهکارهای محتمل و در دسترس برای مدیریت این شرایط استفاده از مکمل های آرام کننده یا کالمرها (Calmers) است که خواص تسکین دهنده و آرام کننده برای اسب های مضطرب یا تحت استرس دارند.

این مکمل ها با بر پایه ترکیبات منیزیم ارگانیک یا آلی (شلات یا کیلات منیزیم) هستند (به دلیل نقش این عنصر در در تحریک عصبی و انقباض عضلانی) و یا بر پایه ترکیبات گیاهی و طبیعی برای آرام کردن اسب ها بدون اتکا بر منیزیم که با ترکیباتی مانند ویتامین های گروه B و اسیدهای آمینه ای مانند ال – تریپتوفان (نقش در ساخت سروتونین در مغز) نیز ممکن است همراه باشند. در ادامه نیز برخی از مکمل های بسیار پرکاربردتر در پرورش و تغذیه اسب ها به طور مجزا شرح داده خواهند شد.

 

مکمل های اساسی اسب های مسابقه ای یا حرفه ای

همان طور که گفته شد، یکی از گروه هایی که بیش از سایر گروه های اسب ها نیازمند مکمل ها هستند، اسب های حرفه ای و مسابقه ای هستند که جهت آماده سازی برای مسابقه، ریکاوری یا بازگشت به شرایط آمادگی بعد از مسابقه، حفظ آمادگی تحت شرایط تمرینی و آموزشی بسیار فشرده در شرایط امروز ورزش های شامل اسب ها و… نیازمند تأمین تمام مواد مغذی کلیدی به مقادیر دقیق و لازم هستند.

آنها برای مبارزه با تنش های ناشی از فعالیت حرفه ای و سنگین ورزشی و رسیدن به حداکثر توان و پتانسیل ورزشی خود در کنار حصول اطمینان از حفظ سلامت عمومی آنها به یک منبع متعادل و کافی از تمام ویتامین ها و مواد معدنی ضروری و سایر ریزمغذی های ضروری و مفید نیاز دارند. در همین جهت مکمل هایی مانند مکمل های تخصصی اسب های مسابقه ای، مکمل هایی مانند مکمل های ویتامین ها و مواد معدنی خاص (مانند ویتامین های گروه B، k و عناصر مس و آهن جهت ساخت سلول های خونی و بهبود اکسیژن رسانی به بدن در شرایط فعالیت بدنی شدید)، مکمل های الکترولیتی (مایع یا جامد در آب یا خوراک جهت مدیریت شرایط بدن در حالت تعریق شدید)، مکمل های انرژی زا و مکمل های محافظت از سُم ها (مجموعاً مکمل های پنج گانه ورزشی) عمدتاً مورد توصیه توسط متخصصین هستند.

 

مکمل های اساسی کره اسب ها و مادیان های آبستن

یکی از حساس ترین گروه ها از نظر تغذیه و پرورش در فارم های پرورش اسب را مادیان های آبستن و کره اسب ها شامل می شوند که با توجه به نیازهای رشد بهینه جنین داخل رحم مادیان یا کره اسب ها معمولاً نیاز به مکمل ها برای تأمین اصولی احتیاجات آنها وجود دارد. یکی از معروفترین و رایج ترین مکمل ها برای این گروه تحت عنوان مکمل رشد یا مکمل اختصاصی مادیان و کره اسب در بازار شناخته می شود.

بهترین مکمل های این گروه باید به خوبی فرموله شده باشند تا احتیاجات ویتامینی و معدنی مادیان آبستن و کره اسب (به ویژه عناصری مانند کلسیم، فسفر و مواد معدنی کمیاب مانند مس، روی، منگنز، سلنیم و…) را به خوبی تأمین کنند. زیرا یکی از نیازهای اساسی در این گروه تأمین رشد و تکامل سیستم اسکلتی و عضلانی است. البته باید توجه شود که این نیازها با بارداری و شیردهی افزایش می یابد.

 

مکمل های اساسی سیلمی ها (اسب های نر منتخب برای کشش و تولید کره اسب)

اگر جیره بهینه تدارک دیده نشود و در اختیار نریان ها قرار نگیرد یکی از اولین مواردی که می تواند تحت تأثیر آن قرار گیرد باروری است که مهم ترین کارکرد سیلمی ها است. مواد مغذی خاصی هستند که ارتباط نزدیکی با باروری و عملکرد تولیدمثلی دارند. به عنوان مثال، سلول های اسپرم اسب دارای مقادیر قابل توجه و بالایی از اسیدهای چرب دارای چند بند غیراشباع (PUFA) در غشای خود هستند که حتی در مقایسه با سایر گونه های پستانداران مقدار بالایی (حدود 30 درصد) را شامل می شود. پس این موضوع تعجب برانگیز نیست که تحقیقات نشان داده تغییر در مقدار و محتوای چربی های جیره نریان ها می تواند بر کیفیت اسپرم تأثیر بگذارد.

 

در همین راستا است که یک مکمل مناسب اختصاصی سیلمی ها دارای مقادیر مناسبی از اسیدهای چرب اُمگا-3 است که در تحقیقات تأثیر مثبت آن بر افزایش تعداد کلی و کیفیت اسپرم حتی در اسب های دارای باروری ضعیف مشاهده شده است. همچنین، سلول های اسپرم اسب بسیار فعال و پرتحرک هستند که باعث افزایش متابولیسم و در نتیجه افزایش سطح تولید رادیکال های آزاد می شود و می تواند باعث افزایش آسیب پذیری نسبت به تنش یا استرس اکسیداتیو شود. از این رو ترکیبات آنتی اکسیدان طبیعی مانند ویتامین E و سلنیم می توانند نقش مهمی در حفظ سلامت و باروری نریان های سیلمی ایفا کنند.

 

مکمل های اختصاصی سیلمی ها که فرمول اختصاصی از جهت تأمین این موارد (اسیدهای چرب ضروری مانند اُمگا-3 و ویتامین E و سلنیم) داشته باشند یا روغن ها و مکمل های خوراکی حاوی سطوح بالا و مناسب اسیدهای چرب اُمگا-3 و ویتامین E باشند، می توانند بهترین گزینه ها برای تکمیل جیره سیلمی ها و افزایش راندمان تولیدمثلی آنها شوند که با افزایش موفقیت در تولید کره اسب می تواند تعیین کننده آینده یک فارم پرورش اسب و حفظ خون برتر اسب های اصیل و پر عنوان (اسب های دارای عناوین قهرمانی) شود.

 

نحوه گنجاندن مکمل ها در جیره اسب ها

گنجاندن مکمل ها هم مانند هر ماده خوراکی جدیدی به جیره قبلی باید به شکل تدریجی انجام شود تا از هرگونه واکنش نامطلوب یا ناراحتی (خصوصاً گوارشی) حتی الامکان اجتناب شود. بهتر است که تحت نظر مشاور تغذیه ای یا دامپزشکی مجرب ابتدا با مقادیر کم افزودن مکمل به جیره روزانه آغاز شود و سپس اگر نشانه نامطلوب بروز نیافت، به تدریج دوز یا مقدار مصرفی تا سطح مورد نیاز برای آن اسب افزایش یابد.

 

این روش گنجاندن مکمل در جیره اسب به بدن و خصوصاً سیستم گوارشی این امکان را می دهد تا به راحتی با جذب و استفاده بهینه از این مواد مغذی سازگار و هماهنگ شود. علاوه بر این، نظارت و مشاهده منظم و دقیق رفتار اسب برای کسب اطمینان از طی شدن روند طبیعی افزودن مکمل به جیره بسیار مهم است. زیرا برخی از اسب ها ممکن است در موقع افزوده شدن مکمل خاصی به جیره غذایی خود اقدام به ردکردن و اجتناب از مصرف غذا کنند.

 

تأثیر مکمل و جیره (به ویژه علوفه جیره) بر یکدیگر

همان طور که اشاره شد، یک کاربرد اصلی مکمل های اسب به پرکردن شکاف ها و خلأهای تغذیه ای موجود در خوراک عادی روزانه آنها (به خصوص علوفه که بخش اعظم خوراک را تشکیل می دهد) برمی گردد. البته باید تأمین علوفه (به خصوص یونجه به عنوان منبع علوفه ای اصلی) از منابع مطمئن و با بهترین کیفیت ممکن صورت گیرد که عاری از سموم کپک ها و قارچ ها، مواد شیمیایی و آفت کش ها و سایر آلودگی ها باشد.

باید قبل از انتخاب و تهیه بهترین گزینه از میان مکمل های موجود در بازار برای اسب های خود، کیفیت و سلامت منابع علوفه ای مورد استفاده برای اسب خود را مورد آزمایش قرار داد تا بتوان از خلأهای احتمالی موجود در ترکیب تغذیه ای آنها به عنوان راهنمای خوبی جهت انتخاب مناسب ترین مکمل برای اسب های خود استفاده نمود. در واقع کیفیت علوفه و سایر مواد خوراکی مصرفی در جیره و کیفیت و محتوای مکمل های انتخابی باید مکمل یکدیگر باشند.

 

جمع بندی

امروزه طیف نسبتاً گسترده ای از مکمل های اختصاصی اسب در بازار از برندهای خارجی و عمدتاً داخلی یافت می شوند که تحت عناوینی مانند مکمل رشد، مکمل عمومی اسب، مکمل سُم و مکمل مفصلی، مکمل های مخصوص اسب های حرفه ای در رشته های مختلف ورزشی (به خصوص مکمل های کورسی)، مکمل های عضلانی یا اصطلاحاً عضله ساز، مکمل مخصوص سیلمی ها و حتی مواردی مانند مکمل یال و دم و بهبود دهنده پوشش بدنی و… عرضه می شوند.

وجود این تنوع نسبتاً گسترده در مکمل های اسب از این جهت می تواند یک مزیت خوب باشد که هر فرد بتواند مکمل مخصوص اسب خود را با توجه به شرایط اختصاصی آن در بازار پیدا کند، اما از طرف دیگر می تواند باعث گیجی و پیچیدگی در انتخاب شود. در همین راستا باید در انتخاب مکمل مناسب دقت کافی را در بررسی و مقایسه بین محصولات مختلف از برندهای متنوع موجود در بازار به کار گرفت. اگر تخصص و تجربه کافی در فرد صاحب اسب یا هر فرد دیگر مسئول نگهداری و تغذیه اسب وجود نداشته باشد، توصیه اکید بر این است که از مشاورین متخصص، مجرب و معتبر کسب مشاوره لازم در این زمینه صورت گیرد