مهاجرت تحصیلی یکی از روندهای مهم در جابجایی نیروی انسانی بینالمللی محسوب میشود. دانشجویان ایرانی نیز در سالهای اخیر به دلایل مختلفی از جمله کیفیت آموزش، شرایط نامساعد اقتصادی ایران، ورود به بازار کار بینالمللی، و فرصتهای مهاجرتی پس از تحصیل به دنبال پذیرش در دانشگاههای خارجی بودهاند.
بر اساس جدیدترین دادههای موجود، ۱۰ کشور برتر میزبان دانشجویان ایرانی، از جمله ترکیه، کانادا، آلمان، ایتالیا، آمریکا و روسیه، شاهد تغییرات معناداری در تعداد پذیرش دانشجویان ایرانی بودهاند.
در این مقاله، بر اساس دادههای موجود “۱۰ مقصد برتر دانشجویان ایرانی” به بررسی نقاط قوت، روندهای مهاجرتی، و تغییرات قابل توجه در این کشورها پرداخته و دلایل افزایش یا کاهش تعداد دانشجویان ایرانی در این مقاصد را تحلیل خواهیم کرد.
بررسی آمارهای سال های اخیر نشان میدهد که در سال ۲۰۲۴ مجموعاً ۱۱۰,۰۰۸ دانشجوی ایرانی در ۱۰ کشور برتر مشغول به تحصیل هستند. این رقم نسبت به ۶۰,۳۹۹ دانشجو در سال ۲۰۲۰، رشدی معادل ۸۲٪ را نشان میدهد. در ادامه، به بررسی کشورهای میزبان و تحلیل تغییرات پرداختهایم.
۱- ترکیه: مقصد اول دانشجویان ایرانی
– تعداد دانشجویان در ۲۰۲۴: ۲۸,۹۲۴
– تعداد دانشجویان در ۲۰۲۰: ۱۱,۲۲۳
– درصد تغییر: ۱۵۸٪ افزایش
ترکیه با رشد چشمگیر ۱۵۸ درصدی در پذیرش دانشجویان ایرانی، در صدر مقاصد تحصیلی قرار گرفته است.
دلایل افزایش دانشجویان ایرانی در ترکیه:
• نزدیکی جغرافیایی و شباهتهای فرهنگی
• هزینههای پایینتر تحصیل و زندگی نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکایی
• دانشگاههای معتبر و مورد تأیید وزارت علوم ایران و بهداشت ایران
• راحتی و عدم پیچیدگی مراحل دریافت ویزا و اقامت نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکا
• افزایش برنامههای آموزشی به زبان انگلیسی
همچنین بیشترین استقبال از ترکیه از سوی هموطنان آذری زبان کشورمان می باشد که به دلیل تشابه زیاد زبانی ترکیه می تواند یک گزینه برای آنها باشد.
از نکات منفی کشور ترکیه عدم ثبات اقتصادی در این کشور می باشد به طوری که در این ۵ سال اخیر ارزش لیر ترکیه همیشه رو به نزول بوده و تورمی بی سابقه در این کشور ایجاد شده است!
۲- کانادا: رشد ۷۹ درصدی در پذیرش دانشجویان ایرانی
– تعداد دانشجویان در ۲۰۲۳: ۲۴,۹۶۰
– تعداد دانشجویان در ۲۰۲۰: ۱۳,۹۷۰
– درصد تغییر: ۷۹٪ افزایش
کانادا به عنوان یکی از محبوبترین مقاصد مهاجرت تحصیلی برای دانشجویان ایرانی به دلیل سیاستهای مهاجرتی مناسب و فرصتهای کار پس از تحصیل، رشد چشمگیری را تجربه کرده است.
عوامل مؤثر بر این افزایش:
• برنامههای جذاب مهاجرتی
• کیفیت بالای آموزش و رتبه جهانی دانشگاهها
• امکان اخذ اقامت دائم پس از فارغالتحصیلی
• امنیت اجتماعی و کیفیت زندگی بالا
از نکات منفی کشور کانادا پذیرش بی رویه و بدون برنامه مهاجر در سال های اخیر بوده است به طوری که در حال حاضر افزایش نرخ بیکاری و افزایش بی سابقه نرخ اجاره بها در شهر های بزرگی مثل تورنتو بوده است! به همین دلیل از مهمترین برنامه های دولت محدود کردن برنامه های مهاجرتی به کشور کانادا می باشد.
۳- آلمان: مقصد محبوب مهاجرت تحصیلی و تحصیل رایگان
– تعداد دانشجویان در ۲۰۲۳: ۱۳,۲۷۹
– تعداد دانشجویان در ۲۰۲۰: ۱۰,۵۶۱
– درصد تغییر: ۲۶٪ افزایش
آلمان یکی از محبوبترین مقاصد مهاجرت تحصیلی برای دانشجویان ایرانی، بهویژه در رشتههای مهندسی و پزشکی، محسوب میشود.
دلایل افزایش تقاضا برای آلمان:
• تحصیل تقریباً رایگان در دانشگاههای دولتی
• رتبه بالای دانشگاههای آلمان در سطح بینالمللی
• شرایط بسیار ایده آل دریافت اقامت دائم و شهروندی آلمان
• بازار کار قدرتمند برای مهندسان و متخصصان فناوری
اگر به دنبال مهاجرت تحصیلی به آلمان هستید از مهمترین کارهایی که باید انجام دهید یاد گیری زبان آلمانی می باشد. با توجه به شرایط خوب آلمان این کشور می تواند یک مقصد نهایی مهاجرت باشد پس یادگیری زبان این کشور باید مهمترین الویت شما باشد.
۳- ایتالیا: افزایش چشمگیر ۲۱۱ درصدی دانشجویان ایرانی
– تعداد دانشجویان در ۲۰۲۴: ۱۳,۰۸۱
– تعداد دانشجویان در ۲۰۲۰: ۴,۲۱۰
– درصد تغییر: ۲۱۱٪ افزایش
ایتالیا با رشد بیسابقه ۲۱۱ درصدی در پذیرش دانشجویان ایرانی، یکی از سریعترین رشدها را در میان مقاصد تحصیلی داشته است.
دلایل محبوبیت ایتالیا برای دانشجویان ایرانی:
• برنامههای بورسیهای متنوع مانند DSU و بورسیههای دولتی
• هزینههای زندگی مقرونبهصرفه در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی
• وجود رشته های انگلیسیزبان در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد
• کیفیت بالای دانشگاههای ایتالیا در رشتههای معماری، مهندسی و هنر
• تحصیل به زبان انگلیسی در رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی به همراه بورسیه
از مهمترین مشکلات ایتالیا می توان به دو مورد اشاره کرد:
۴- آمریکا: رشد ۲۹٪ در تعداد دانشجویان ایرانی
– تعداد دانشجویان در ۲۰۲۴: ۱۲,۴۳۰
– تعداد دانشجویان در ۲۰۲۰: ۹,۶۱۴
– درصد تغییر: ۲۹٪ افزایش
برخلاف تصور برخی، ایالات متحده همچنان یکی از مقاصد محبوب برای دانشجویان ایرانی است و تعداد دانشجویان ایرانی در این کشور ۲۹٪ افزایش داشته است.
عوامل رشد پذیرش در آمریکا:
• کیفیت بالای دانشگاهها و امکانات پژوهشی
• فرصتهای تحقیقاتی گسترده
• برنامههای فاند و اسکالرشیپ برای دانشجویان بینالمللی
۵- سایر کشورها: روندهای جالب توجه
روسیه: افزایش ۷۵٪ در تعداد دانشجویان ایرانی به دلیل هزینههای کمتر و پذیرش راحتتر
استرالیا: افزایش ۱۰۳٪ در تعداد دانشجویان ایرانی به دلیل بازار کار قوی و ویزای پس از تحصیل
فرانسه: افزایش ناچیز ۸٪ که نشاندهنده ثبات نسبی در تعداد دانشجویان ایرانی در این کشور است.
نتیجهگیری: کدام کشور بهترین گزینه مهاجرت تحصیلی برای دانشجویان ایرانی است؟
برای انتخاب یک کشور برای مهاجرت تحصیلی، فاکتورهای اقتصادی نقش تعیین کننده ای دارند!
۳ فاکتور :
۱- تولید ناخالص داخلی سرانه ( بر اساس سهم هر فرد)
۲- نرخ بیکاری ( بین سنین ۲۰ تا ۳۵ سال)
۳- نرخ تورم
مهمترین فاکتورهای اندازه گیری قدرت اقتصاد یک کشور هستند! شما اگر برای مهاجرت تحصیلی بین کشورهای مختلف شک دارید حتما حتما باید وضعیت و چشم انداز اقتصادی اون کشور رو در حال حاضر و در ۵ سال آینده رو بررسی کنید که بینید اون کشور چه جایگاهی در دنیا خواهد داشت!
همچنین انتخاب مقصد مناسب برای مهاجرت تحصیلی در خارج از کشور به عوامل متعددی مانند هزینهها، فرصتهای شغلی، شرایط ویزا و اقامت و رشته تحصیلی بستگی دارد.
ایتالیا و ترکیه با بیشترین رشد در پذیرش دانشجویان ایرانی، جزو مقاصد محبوب جهت مهاجرت تحصیلی هستند ولی این دلیل بر عالی بودن این کشور ها در بلند مدت نیست (حداقل در حال حاضر)
کانادا و آلمان همچنان به عنوان گزینههای برتر برای تحصیل شناخته میشوند.
آمریکا برخلاف تصور کاهش نیافته، بلکه با رشد ۲۹٪ همچنان یک مقصد مهم برای دانشجویان ایرانی باقی مانده است.
در نهایت، انتخاب کشور مقصد باید با توجه به شرایط شخصی، مالی و حرفهای هر فرد انجام شود تا آیندهای موفق و مطمئن را رقم بزند.