بسیاری از افراد از شكل، اندازه، موقعیت و عملكرد معده و سایر اعضاء دستگاه گوارش خود، اطلاعات كمی دارند.
برای بدست آوردن مواد مغذی از غذاهایی كه می خوریم، لازم است كه این غذاها در بدن هضم شوند.
ابتدا غذا باید به شكل مایع یا نیمه مایع تغییر یابد.
سپس تركیبات پیچیده و مركبی مثل چربی ها و پروتئین ها باید به واحدهای شیمیایی كوچك تری تجزیه شوند كه بتوانند از طریق دیواره روده ها به جریان خون جذب شوند.
فرآیند هضم غذا از دهان شروع میشود.
در دهان، قطعات بزرگ غذا توسط دندان ها و زبان به قطعات كوچك تری تبدیل میشوند.
✅ مطالب مشابه : مراحل هضم غذا و آنزیم های موثر بر آن
غدد بزاقی ترشح بزاق به دهان را انجام می دهند تا بزاق با غذا مخلوط شود. این بزاق به دهان را انجام می دهند تا بزاق با غذا مخلوط شود. این بزاق باعث میشود كه غذا راحت تر جویده شود.
وظایف معده
معده به شكل یك كیسه عضلانی می باشد كه عریض ترین قسمت دستگاه گوارش را تشكیل می دهد.
معده دارای سه وظیفه عمده در فرآیند هضم غذا می باشد.
– معده بصورت یك محفظه ذخیره غذا عمل می كند بطوریكه ما می توانیم غذایی را كه برای نیاز چند ساعت ما كافی می باشد را در عرض چند دقیقه بخوریم.
– معده نقش مهمی در فرآیند شیمیایی و فیزیكی هضم غذا بر عهده دارد.
غذا در معده تكه تكه و له میشود. مواد شیمیایی ساده تر كمك می نمایند.
دیواره معده بطور طبیعی به علت داشتن یك لایه حفاظتی، از تهاجم اسید معده به آن جلوگیری می كند و نمی گذارد كه زخم ایجاد شود.
مری فاقد این لایه محافظتی می باشد و بنابراین به آسانی بر اثر اسید معده آسیب می بیند.
– غذا ممكن است چندین ساعت در معده باقی بماند و در طی این مدت، اسید معده باعث نابودی اكثر باكتری ها و میكروبهای آن میشود.
بزاق حاوی آنزیمی به نام آمیلاز بزاقی است كه باعث شروع هضم كربوهیدراتهایی مثل مواد قندی و نشاسته ها می گردد.
بزاق كمی حالت اسیدی دارد و در هنگامی كه شما غذا نمی خورید، باعث میشود كه دهان و دندان هایتان تمیز باقی مانده و از ایجاد جرم دندان نیز جلوگیری می كند.
افرادی كه دچار بیماریهایی هستند كه ترشح بزاق دهانشان كاهش یافته است، گرفتار خشكی دهان، اشكال در قورت دادن و بلع مشكل غذا و افزایش فساد دندان میشوند.
به محض اینكه غذا در دهان جویده و نرم شد، زبان آن را به سمت عقب دهان و گلو می برد و از آنجا توسط عضلات مخصوص آن قسمت، به سمت مری فرستاده میشود.
غذا از طریق یك دریچه یك طرفه از مری وارد معده میشود.
این دریچه را اصطلاحاً اسفنكتر تحتانی مری می نامند كه از برگشت محتویات معده به مری در حالتی كه معده منقبض میشود و یا وقتی كه در حالت درازكشیدن قرار می گیریم، جلوگیری می كند.
در نهایت، غذا پس از مدتی كه در معده قرار گرفت و بصورت مایع درآمد به سمت دریچه دیگر معده كه به آن اصطلاحاً دریچه پیلور گفته میشود، رفته و از طریق آن وارد اثنی عشر میشود.
به چند سانتیمتر ابتدای روده كوچك، اثنی عشر یا دوازدهه گفته میشود.
وقتی غذا وارد اثنی عشر میشود، مواد شیمیایی به آن اضافه می گردد تا حالت اسیدی آن را كه از اسید معده به دست آورده است را خنثی نماید.
همچنین آنزیمهایی كه از لوزالمعده ترشح می شوند در قسمت اثنی عشر بر روی غذاها
اضافه شده تا به هضم كربوهیدراتها، چربی ها و پروتئین ها كمك نماید.
صفرایی كه از كبد می آید هم در این قسمت ترشح شده و باعث كمك به هضم چربی ها میشود سپس غذای هضم شده از روده كوچك كه طول آن 6 متر می باشد عبور می كند.
روده كوچك دارای طول
خیلی بیشتری از روده بزرگ می باشد اما چون قطر آن كوچكتر از روده بزرگ است به همین دلیل به آن روده كوچك یا روده باریك گفته میشود.
تجزیه شیمیایی غذاها در روده كوچك تكمیل می گردد و مواد شیمیایی به دست آمده، جذب جریان خون و عروق لنفاوی میشوند.
✅ مطالب مشابه : شناخت کامل تضاد های غذایی
باز جذب آبی كه برای هضم غذا بكار رفته است و خشك كردن آن، بطوریكه مدفوع فقط دارای آب اندكی بشود.
تقریباً هر كسی گاهی اوقات دچار سوءهاضمه میشود كه معمولاً بعد از مدت كوتاهی برطرف می گردد.
بعد از خوردن یك غذای سنگین، ممكن است احساس نفخ یا بادكردن شكم داشته باشیم كه با آروغ زدن، مقداری از این احساس ناراحتی برطرف می گردد.
اكثر آروغهایی كه ما می زنیم به علت بلع هوا در حین غذا خوردن ایجاد میشوند اما بعضی از این آروغها بر اثر واكنشهای شیمیایی كه در معده رخ می دهند و یا به علت مصرف نوشابه های گاز دار ایجاد می گردند.
vاه حل این مشكل، كمتر غذاخوردن، آهسته غذا خوردن و استفاده كمتر از نوشابه های گازدار می باشد.
شما ممكن است با خوردن بعضی از غذاها مثل پیاز سرخ كرده، احساس ناراحتی در قسمت بالایی شكم نمایید كه حدود یك ساعت یا بیشتر این ناراحتی طول می كشد.
راه حل این مشكل نیز آسان می باشد و آن راه حل این است كه از مصرف اینگونه غذاها كه باعث ناراحتی شما می شوند پرهیز نمایید. سوءهاضمه هایی كه مدت بیشتری طول می كشند معمولاً با تولید اسید معده ارتباط دارند.
اگر دریچه تحتانی مری ضعیف یا خراب شود، مایع اسیدی معده ممكن است به سمت بالا آمده و وارد مری شود و باعث احساس سوزش سر معده (ترش كردن) شود.
این مشكل اغلب در شب كه شما دراز می كشید باعث ناراحتی شما میشود. این مشكل را اصطلاحاً ریفلاكس معده به مری می گویند كه بطور مفصل در قسمتهای بعدی، توضیح داده خواهد شد.
اسید معده همچنین ممكن ست در صورتی كه به پوشش مخاطی خود معده حمله كرده به آن آسیب برساند و ایجاد بیماری زخم معده نماید و مشكلاتی را ایجاد كند كه در این مورد نیز بعداً بطور مفصل صبحت خواهیم نمود.
اطلاعات پزشكان در مورد زخم های معده و اثنی عشر در طی چند سال اخیر با كشف عفونت هلیكوباكترپیلوری به میزان زیادی افزایش یافته است.
سومین نوع شایع سوءهاضمه را اصطلاحاً سوءهاضمه بدون زخم می نامند كه مشكل گیج كننده ای برای بیماران و پزشكان است.
تشخیص سوءهاضمه بدون زخم در مواردی داده میشود كه علایم طول كشیده سوءهاضمه وجود دارد اما در آزمایش ریفلاكس و زخم معده، چیزی دیده نمیشود و همه چیز طبیعی است.
در بعضی از این افراد، در نهایت متوجه میشویم كه مشكل در جای دیگری از دستگاه گوارش وجود دارد (مثلاً به علت سنگ كیسه صفرا یا بر اثر سندروم روده تحریك پذیر).
✅ مطالب مشابه : افرادی که غذاهای سالم می خورند چه کسانی هستند ؟
در عده دیگری از بیماران نیز، درد به علت وجود مشكلاتی در دنده های تحتانی و عضلات دیواره شكمی ایجاد می گردد.
با این حال، اكثر افراد مبتلا به سوءهاضمه بدون زخم، به نظر می رسد كه دارای معده حساسی هستند كه در مواقعی كه دچار هیجانات احساسی میشوند علایم آنها بروز می كند.
در این موارد نیز بعداً بطور مفصل صحبت خواهیم نمود.
به ندرت ممكن است سوء هاضمه از علایم اولیه وضعیتهای وخیم تری مثل سرطان معده باشد.
سرطان معده نسبت به بیماریهای زخم معده و اثنی عشر و یا ریفلاكس معده به مری، خیلی كمتر اتفاق می افتد.
پایگاه فرهنگی هنری تکناز