در بسیاری از بیماران، پرهیز كردن از بعضی عوامل، باعث كاهش تعداد تشنج ها خواهد شد و در تعدادی از افراد، تشنج ها بطور كلی متوقف میگردند.
خیلی به ندرت، تشنج افراد بعلت شنیدن یك موسیقی خاص، مطالعه كردن، گرفتن دوش داغ و دیدن بعضی چیزها اتفاق می افتد كه به چنین مواردی، “صرع های انعكاسی یا رفلكسی” گفته میشود. با این حال، در اكثر موارد، هیچ علت خاصی برای شروع شدن تشنج ها وجود ندارد.
با اینحال چهار چیز هستند كه میتوانند باعث شروع و یا بدتر شدن حملات در بسیاری از افرداد شوند كه عبارتند از:
– مصرف زیاد الكل
– كم خوابی
– استرس و فشارهای عصبی
تب
همچنین بعضی از افراد به نورهای درخشان حساس هستند كه اصطلاحاً به آن “فتوسنسیتیویتی” «Photosensitivity» گفته میشود كه در صفحات بعدی راجع به آن صحبت خواهیم نمود.
اغلب بیمارانی كه دچار صرع ژنرالیزه هستند پس از مصرف الكل زیاد و یا كم خوابی، مستعد بروز تشنج می شوند.
بنابراین تمام مبتلایان به صرع باید از مصرف الكل و كم خوابیدن پرهیز نمایند. در حقیقت مصرف زیاد الكل و یا قطع ناگهانی مصرف آن، می تواند تقریباً در هر فردی ایجاد تشنج كند.
بنابراین بروز تشنج، یك عارضه شایع در افراد الكلی میباشد.
برای كسانی كه حملات آن ها بخصوص با كم خوابیدن تشدید می گردد، توصیه میشود كه از خسته كردن بیش از حد خود، كم خوابی و انجام شغلهای شیفتی و شبانه خودداری نمایند.
اگرچه اغلب شناسایی اثرات استرس و فشار عصبی مشكل میباشد، اما با این حال می تواند اثر عمیقی بر روی كنترل حملات داشته باشد.
بعلاوه، تمرینات ریلكسیشن و آرام بخشی، كم كردن فشار عصبی و روشهایی كه برای تقویت روحیه بكار میرود، می تواند اثرات مفیدی داشته باشد و بنابراین باید به اكثر بیماران توصیه شود.
اغلب مشاوره كردن با كسانی كه در كنار آمدن با بیماریشان، مشكل دارند می تواند به كنترل حملات آن ها كمك نماید.
افسردگی و ریحه ضعیف می تواند همچنین باعث افزایش تعداد حملات شود.
در هنگام وقوع هر نوع بیماری ای، حملات می توانند بدتر شوند و این امر، بخصوص در كودكانی كه دچار تب میشوند بیشتر دیده میشود، زیرا بالا رفتن درجه حرارت بدن باعث میشود كه مغز مستعد بروز یك تشنج گردد.
بنابراین با مشاهده اولین علائم تب، درجه حرارت بدن باید با مصرف داروی استامینوفن و در صورت لزوم با پاشویه كردن بیمار پایین آورده شود.
مثال دیگری كه می تواند باعث بالا رفتن درجه حرارت بدن شود و در نتیجه تعداد تشنج ها را بالا ببرد، آفتاب زدگی میباشد كه معمولاًًًً بعلت بیش از حد در معرض نور خورشید قرار گرفتن و از دست دادن زیاد آب بدن اتفاق می افتد.
اخیراً مطالعات زیادی بر روی حساسیت به نور «فتوسنسیتیویتی» و ارتباط بروز تشنج ها با بازیهای كامپیوتری و ویدیویی بعمل آمده است.
در واقع، كمتر از پنج درصد از تمام مبتلایان به صرع، به نورهای درخشان حساس هستند.
تشنج هایی كه بر اثر حساسیت به نور ایجاد می شوند معمولاًًًً با نورهایی كه در هر ثانیه 5 تا 30 با چشمك میزنند و نور تلویزیون و بازیهای ویدیویی «كه هر دوی انها دارای نورهای چشمك زن می باشند» رخ میدهد.
با اینحال، كودكان در بریتانیا «انگلستان» مقدار زیادی از وقت خود را صرف مشاهده تلویزیون و بازیهای كامپیوتری می كنند و در نتیجه هرگونه تشنجی كه در این مواقع برای انها رخ دهد ممكن است كاملاً اتفاقی و تصادفی باشد.
سایر چیزهایی كه بطور شایعی باعث بروز حمله می شوند عبارتند از:
– انعكاس نور خورشید بر روی آب
– عبور كردن از محدوده ای از درختها كه نور خورشید از لابلای شاخه های آن به ما برخورد می كند.
– در بعضی از مبتلایان به صرع كه به نور حساسیت دارند، پرهیز از مواجهه با چیزهایی كه باعث تشنج در انها میشود و انجام چند احتیاط ساده مثل استفاده از عینك آفتابی و مصرف مرتب قرص های ضد صرع، تمام آن چیزهایی است كه برای جلوگیري از تشنج ها لازم میباشد.
اقدامات احتیاطی كه در اینجا گفته میشود می تواند برای كسانی كه دارو مصرف نمی كنند اما در مقابل تلویزیون دچار حمله میشوند مفید باشد:
– دیدن تلویزیون در اتاقی با نور خوب و مناسب
– مشاهده تلویزیون از یك زاویه
– فاصله داشتن با تلویزیون حداقل به میزان دو و نیم متر
– عوض كردن كانالهای تلویزیونی با استفاده از كنترل از راه دور «بدون اینكه به تلویزیون نزدیك شوید»
جلوی یك چشم را گرتفن و یا استفاده از تلویزیونهای با فركانس زیاد «100 هرتز»
فیلمهایی كه در سینما دیده میشوند به ندرت تشنج میشود و معمولاًًًً مانیتورهای كامپیوترها دارای فركانس زیاد هستند كه از بروز تشنج پیشگیری می كند. با این حال، در هر دوی این موارد «سینما و كامپیوتر»
در صورتی كه آن چیزی كه نمایش داده میشود شامل تغییراتی در الگوی هندسی و با فركانس خاصی باشد می تواوند باعث بروز تشنج شود.
درمان با داروهای ضد صرع معمولاًًًً در پیشگیر از تشنج هایی كه بعلت حساسیت به نور اتفاق می افتند مؤثر می باشد.
از گذشته های بسیار دور، افراد به دنبال داروهای مؤثری برای درمان صرع بوده اند و در طی سالیان متمادی از پودر استخوان جمجمه
انسان و خون كركس برای این كار استفاده می شد.
با این حال اولین درمان مؤثر در سال 1857 میلادی توسط دكتر سرچارلز لوكوك كه یك متخصص بیماریهای زنان و زایمان بود گزارش شد.
در آن هنگام این فكر غلط در بین مردم شایع بود كه صرع در خانمها، مشكلی است كه از رحم انها ایجاد میشود.
دارویی كه دكتر لوكوك استفاده می كرد، برومیدپتاسیم بود و این دارو تا سال 1912 میلادی به عنوان مؤثرترین دارو برای درمان صرع استفاده می شد و از آن سال بود كه داروی فنوباربیتال معرفی شد.
مشكلات مهمی كه در مصرف برومیدپتاسیم وجود داشت، عوارض جانبی غیر قابل قبول آن بود.
در واقع هنوز هم در درمان دارویی صرع باید عوارض جانبی مصرف داروها را نسبت به مزایای آن ها ارزیابی نمود و سپس آن را برای بیماران تجویز كرد.
به محض اینكه یك داروی ضد صرع توسط فرد بیمار خورده میشود، این دارو جذب بدن شده و وارد گردش خون می گردد و از طریق آن وارد مغز میشود ت اعمل اصلی خود را در آنجا انجام دهد.
خوردن دارو در هنگامی كه معده خالی است و یا اینكه بعد از صرف غذا و در حالی كه معده پر است، در میزان جذب دارو تفاوتهایی را باعث می شود.
داروها باید هر روز در ساعات مشخصی مصرف شوند و مثلاً اگر همیشه بعد از غذا و یا قبل از غذا دارو را مصرف می كنید، باید همی نروش رابه طور مرتبط پیگیری نمایید.
هنگامی كه دارو از سیستم گردش خون خارج شد، توسط كبد تجزیه «متابولیزه» میشود و یا اینكه از طریق كلیه ها تصفیه شده و توسط ادرار از بدن خارج میگردد «داروهای مختلف بطرف گوناگونی از بدن دفع می شوند، بعضی از داروها از طریق كبد و بعضی هم توسط كلیه ها».
اگر یك دارو خیلی به سرعت از بدن دفع و یا خارج شود، لازم است كه روزی چندبار «مثلاً 3یا4 بار» از آن دارو مصرف شود ت امیزان آن دارو در خون در سطح قابل قبولی قرار داشته باشد.
همچنین اگر یك دارو به آهستگی از بدن دفع شود، میتوان آن را فقط روزی یك بار مصرف نمود.
هنوز بطور دقیق مشخص نشده است كه چگونه اكثر داروهای ضدصرع، عمل خود را در بدن انجام میدهند، اما به نظر میرسد كه این كار را از طریق چند مكانیسم مهم به انجام میرسانند.
اقلاً توضیح دادیم كه حملات ممكن است وقتی كه تعادل تحریك شدن و مهار شدن در مغز به هم می خورد ایجاد شوند.
بعضی از داروهای ضد صرع باعث می شوند كه این عدم تعادل شیمیایی در مغز اصلاح گردد.
سایر داورها هم به روش های مختلفی موجب ثبات در سلول های عصبی «نورنها» و در نتیجه پیش گیری از فعالیت بیش از حد آكسسون ها می شوند.
اكثر داورهای ضدصرع در انواع مختلف صرع به كار می روند و اغلب فقط موضوع انتخاب بهترین دارو برای هر بیمار مطرح میباشد.
جالب اینجاست كه دارویی كه ممكن است برای یك بیمار، خیلی مؤثر واقع شده باشد برای بیمار دیگر هیچگونه استفاده ای نداشته باشد.
با این حال، بعضی از داروهای ضدصرع فقط برای انواع بخصوصی از صرع به كار میروند «مثلاً داروی اتوسوكسیماید فقط برای درمان صرع كوچك مصرف میشود» و در حقیقت بعضی از داروها ضدصرع میتوانند باعث بدتر شدن بعضی از انواع صرع شوند «مثلاً داروی كاربامازپین برای حملات میوكلونیك».
داروهای ضد صرع دارای سه نوع عارضه مهم جانبی هستند
از عوارض جانبی مربوط به مقدار دارو، مربوط به خود شخص «ایدیوسینكراتیك» و عوارض جانبی مزمن.
در صورتیكه به مقدار بیشتر از معمولی كه داروی ضدصرع باید مصرف شود بیمار آن را مصرف نماید و اصطلاحاً دچار مسمومیت دارویی شود، این نوع از عوارض جانبی پدید می آیند.
مقدار دارویی كه هر فردی می تواند تحمل نماید از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. در مصرف بیش از حد داروهای ضد صرع، عوارضی مثل سرگیجه، دوبینی «مشاهده دوتایی اشیاء»، عدم تعادل، خواب آلودگی و سردرد ممكن است رخ دهد.
با كم كردن مقدار دارو میتوان این عوارض رابه طرف نمود اما در مواردی كه داروها به آهستگی از بدن دفع میشوند، ممكن است چند روز لازم باشد تا عوارض جانبی كه در بالا گفته شد كاملاً از بین برود.
بسیاری از بیماران به بعضی از عوارض جانبی فوری این گونه داروها عادت می كنند «مخصوصاً به خواب آلودگی آ،» و در نتیجه همیشه باید در هنگام قطع ناگهانی و یا تغییر داروها به این مسئله نیز توجه نمود.
اكثر داروهای ضدصرع همچنین می توانند در تمركز افراد و توانایی فكری انها تداخل نموده و برروی آن تأثیر گذارند.
عوارض جانبی مربوط به خودشخص «ایدیوسینگراتیك»: این عوارض، آنهایی هستند كه فقط در بعضی از اشخاص ایجاد می شوند و اصولاً بهصورت آلرژی و حساسیت به آن دارو ها هستند.
قرمز شدن یا كهیر زدن پوست و بروز اختلالات خونی از این نوع عوارض هستند. قرمز شدن یا كهیر زدن پوست و بروز اختلالات خونی از این نوع عوارض هستند.
از آنجائی كه این گونه عوارض به مقدار داروی مصرفی ارتباط ندارند، تنها راه غلبه بر این گونه عوارض جانبی، عدم مصرف آن داروی خاص می باشد.
این عوارض، آ،هایی هستند كه بعد از چند سال كه از مصرف داروها می گذرد خود را نشان میدهند.
بنابراین عوارض جانبی مزمن و طولانی مدت داروهایی كه تازه كشف شده و مورد استفاده قرار میگیرند هنوز مانند داروهایی كه سالها قبل كشف شده اند، شناسایی و بررسی نشده است.
پایگاه فرهنگی هنری تکناز