سالمندی یكی از مراحل عمر انسان كه همانند سالهای دیگر زندگی همراه با شادی و خشنودی یا ناراحتی است. در این دوران عوامل زیادی دست به دست هم می دهند تا فرد احساس رضایت مندی و خوشنودی از زندگی خود داشته باشد. هر چقدر افراد در كنار آمدن با مشکلات زندگی خوشبین تر باشند، بهتر می توانند بر مشكلات این دوران غلب كنند و از سلامتی جسمانی و روانی بهتری برخوردار باشند.
سلامتی خوب به افراد سالمند كمك می كند تا از لحاظ اجتماعی فعال باشند و این موضوع به سلامت جسم و روان آنان كمك می كند.
متاسفانه این دوران به دلیل تصور بعضی از افراد که سالمندی، دوران پیری و فرتوت شدن است، ممكن است با رفتارها و كلیشه های بدبینانه همراه باشد .غلبه بر این تصورات نادرست می تواند به افراد كمك كند تا با تغییرات این دوران به نحوه مطلوب تری كنار بیایند.
از جمله كلیشه های نامناسب، وجود كلماتی مانند پیر و فرتوت است كه تاثیرات منفی بر روحیه افراد می گذارد. در صورت استفاده از كلمات و رفتارهای مناسب و مثبت این سن مانند دانا، خردمند، استرس و نگرانی آنان را كاهش می دهد و توانایی شان را تقویت می کند.
فرهنگ سازی بیشتر در این زمینه، خوشبختانه به این امر در جامعه توجه می شود. در فرهنگهای كه برای سالخوردگان احترام زیادی قایل هستند، ظاهر پیری مایه غرور و افتخار است. ارزش نهادن فرهنگی برای پیری ، باعث می شود افراد سالخورده از اواخر بزرگسالی، از تغییرات جسمانی سالمندی، استقبال كنند و برای آن برنامه ریزی های مناسب داشته باشند.
در ارتباط با سالمندی نیز باید به نکته های توجه داشته باشیم . دو نوع ارتباط در برخورد با افراد سالمند وجود دارد:
1 – ارتباطی كه حالتی از وابستگی و حمایت است و به رفتارهای وابسته آنان توجه بیشتری می شود. در حالت دوم حالت استقلال – بی توجهی است كه رفتارهای مستقل آنان كمتر توجه می شود . یعنی گاهی بسیاری از رفتارهای استقلال گونه والدین در جهت وابستگی بیشتر پیش می رود. در اینجا نیز تصور قالبی در مورد سالمندان به عنوان افرادی منفعل و بی کفایت است و سالخوردگان متوجه می شوند که دیگران انتظار کمی از آنان دارند و آنان را به سمت وابستگی بیشتر سوق می دهند. بهتر است، در این زمینه حد اعتدال و تعادل رعایت شود. وابستگی در صورتی كه به سالخوردگان امكان ذخیره كردن انرژی و صرف كردن آن در فعالیتهای با ارزش را بدهد، می تواند سازگارانه و ارزشمند باشد.
در حالیكه كنار آمدن موثر با مشكلات دوران سالخوردگی برای احساس كارایی و کفایت یك فرد سالخورده بسیار موثر است و موجب كارایی بیشتر او در زندگی خود می شود. برای اینكه سالمند رفتارهای مناسب خود را نشان دهد، باید خانواده و مراقبت كنندگان از حالت وابستگی – حمایت اجتناب كنند و در زمینه های كه آنان استقلال دارند، این استقلال را به آنها بدهند.
2 – سالمندانی که فعالیت های روزمره خود را بدون مشکل انجام می دهند و فرصت برای تعامل کردن با دیگران دارند. از زندگی و فعالیتهای روزمره خود رضایت و خوشنودی بیشتری دارند.
زمانیکه سالمندان مسئولیتهای خود را در زمینه های مهم زندگی بر عهده داشته باشند، هنگام روبرو شدن با تغییرات می توانند شادابی و کارایی خود را حفظ كنند. گذشته و آینده خود را خوشایندتر ارزیابی كنند و از لحاظ هیجانی شادتر باشند.