سالهاست که انسان هنر تغییر دادن شیشه و ساخت اشیاء متنوع از آن را فراگرفته است. این هنر به ویژه در ساخت انواع ظروف با کاربرد گسترده مؤثر است و با ترکیب مواد مختلف، میتوان انواع گوناگونی از ظروف را تولید کرد. ظروف بلوری به عنوان یکی از زیباترین انواع ظروف شناخته میشوند که از شیشه به عنوان ماده اصلی ساخته میشوند و زیبایی و نقشآفرینی شیشه را در خود جای دادهاند. این ظروف از محبوبترین گزینههای مورد استفاده برای تزئینات داخلی یا استفاده روزانه هستند و در بازار مدلهای متنوعی از آنها موجود است.
صنعت شیشهگری در ایران قدمتی چندهزارساله دارد و از دوره هخامنشیان و حتی قبلتر از آنها، ایرانیان ظروف شیشهای درست میکردند. از آنجایی که مراحل ساخت ظروف شیشه ای بسیار پیچیده است، این صنعت در دورههای بعدی پیشرفت بیشتری کرد. برای مثال در دوره سلجوقیان، ایرانیان ظروف شیشهای با قطر چند میلیمتر تولید میکردند. در دوره معاصر نیز اساتید بزرگی مانند استاد علی بابا بختیاری، اصغر قلندر، یوسف تختی و غلامحسین همدانی در صنعت شیشهگری ایران فعالیت داشتهاند. بهطورکلی صنعت شیشهگری یکی از محبوبترین صنایع در ایران بهشمار میآید و هرساله انواع ظروف شیشهای توسط اساتید و کارگاههای شیشهگری در ایران تولید میشود.
در واقع میتوان با روشهای مختلفی انواع ظروف شیشهای را ساخت. از جمله این روشها میتوان به روش فوتی، فوتی قالبی و پرسی اشاره کرد. هر یک از این روشها در اجرا به تجهیزات خاص و مهارت بالایی نیاز دارند و جزء روشهای سنتی صنعت شیشهگری محسوب میشوند.
روش فوتی یکی از اصلیترین و در عین حال سختترین روشهای ساخت ظروف شیشهای است. در این روش، استادکار شیشهگر به صورت کاملا دستی با استفاده از میله دم، شیشه را در حالت داغ و مذاب شکل میدهد. این روش نیازمند مهارت بسیار زیادی است و شیشهگران باید تجربه کافی در این زمینه داشته باشند تا بتوانند انواع ظروف شیشهای را با این روش تولید کنند. برای خرید ظروف بلوری و شیشه ای با کیفیت و دست ساز، می توانید به این صفحه مراجعه کنید.
روش فوتی قالبی به دلیل امکان استفاده همزمان از میله دم و قالب، جزو محبوبترین روشها در ساخت ظروف شیشهای است. این روش نیاز به مهارت کمتری دارد و شیشه گران میتوانند با سرعت بیشتری انواع ظروف شیشهای را با استفاده از این روش تولید کنند.
در کارگاههای مدرن شیشهگری، از روش پرسی به طور گسترده برای تولید ظروف شیشهای استفاده میشود. این روش سرعت و دقت بالایی دارد و به وسیله دستگاه، شکل دادن به خمیر مذاب شیشه در قالب انجام میشود. این روش نیاز به مهارت بسیار زیادی ندارد و هر شیشه گری با رعایت نکات و اصول مشخصی، میتواند ظروف شیشهای را به وسیله این روش تولید کند.
همانطور که عنوان شد برای ساخت ظروف شیشهای از ماده اولیه سیلیس استفاده میشود اما باید اشاره داشت که برای افزایش استحکام، کیفیت و شفافیت این ظروف باید مواد دیگری را نیز به سیلیس اضافه کرد. از جمله این مواد میتوان به اکسید منیزیم یا اکسید آلومینیوم اشاره کرد. همچنین از سدیم کربنات و اکسید کلسیم نیز برای کاهش دمای ذوب خمیر شیشه استفاده میشود. چرا که با کاهش دمای ذوب، هزینه تولید ظروف شیشهای کاهش پیدا میکند.
منبع